วิเคราะห์ Frozen ในแง่มุมจิตวิทยา ทำไมจึงจับใจคนดู กลายเป็นการ์ตูนยอดฮิตแห่งยุค

[มดเอ๊กซ]

วิเคราะห์ Frozen ในแง่มุมจิตวิทยา ทำไมจึงจับใจคนดูและกลายเป็นการ์ตูนยอดฮิตแห่งยุคสมัย

ผู้อ่าน Siam Intelligence ที่ติดตามวงการบันเทิงต่างประเทศในรอบ 1 ปีที่ผ่านมา คงเคยผ่านตาภาพยนตร์แอนิเมชันของ Disney เรื่อง “Frozen” เจ้าหญิงในดินแดนหิมะกันมาบ้าง

Frozen เป็นภาพยนตร์การ์ตูนแอนิเมชันลำดับที่ 53 ของ Disney ออกฉายครั้งแรกในช่วงปลายปี 2013 โดยอิงโครงเรื่องมาจากนิทานของฮันส์ คริสเตียน แอนเดอร์สัน (ผู้เขียนนิทานเจ้าหญิงเงือกน้อย Little Mermaid) ชื่อเรื่อง Snow Queen

ปรากฎการณ์ของภาพยนตร์เรื่องนี้ถือว่าไม่ธรรมดา เพราะทำลายทุกสถิติในประวัติศาสตร์การทำการ์ตูนของค่าย Disney โดยกวาดรายได้จากการฉายหนังไปถึง 1.2 พันล้านดอลลาร์ มากกว่าการ์ตูนทุกๆ เรื่องในอดีต แถมยังกลายเป็นวัฒนธรรมของคนยุคไซเบอร์ที่หันมาร้องเพลง วาดรูป แต่งคอสเพลย์ ฯลฯ ตามคาแรกเตอร์ในการ์ตูน Frozen กันจำนวนมหาศาล สร้างรายได้ทางอ้อมให้กับ Disney ในแง่การขายของเล่น เสื้อผ้า เครื่องประดับ คาแรกเตอร์ สวนสนุก อีกนับไม่ถ้วน



คำถามที่หลายคนสงสัยก็คือ Frozen มีอะไรดี? Disney ค้นพบสูตรสำเร็จอะไรที่ทำให้ Frozen โด่งดังในชั่วข้ามคืน แซงหน้าการ์ตูนเจ้าหญิงเทพนิยายรุ่นพี่

หลายคนพยายามตอบคำถามที่ว่านี้ และ Maryam Kia-Keating นักจิตวิทยาจาก University of California, Santa Barbara ร่วมกับ Yalda T. Uhls นักวิจัยจาก Children’s Digital Media Center ก็พยายามมองความสำเร็จของ Frozen ว่าเกิดจาก “เนื้อเรื่องมันโดนใจ” ในแง่มุมทางจิตวิทยา

บทความนี้ตีพิมพ์ใน The Washington Post พอสรุปปัจจัยความสำเร็จของ Frozen ได้ดังนี้

1.ปมสำคัญใน Frozen เกี่ยวกับความขัดแย้งในใจตัวเองของเอลซ่า (Elza) ราชินีหิมะในเรื่องที่ได้รับพลังวิเศษในการควบคุมหิมะแต่ไม่สามารถควบคุมพลังของตัวเองได้ ความรู้สึกของเอลซ่าจะตรงกับเด็กๆ ที่กำลังเติบโตและไม่มั่นใจในความเปลี่ยนแปลงทางร่างกายของตัวเอง ทำให้เด็กๆ “อิน” กับเอลซ่าได้มากขึ้น

2.ความสามารถของเอลซ่านั้นน่าตื่นตาตื่นใจ เพราะเวทย์มนตร์ของเธอสามารถสร้าง “ปราสาทน้ำแข็ง” ขึ้นมาทั้งหลังเพื่ออาศัยอยู่เองได้ (แถมในการ์ตูนก็สร้างฉากนี้ได้น่าประทับใจ) ทำให้กระตุ้นจินตนาการของเด็กๆ ที่สอดรับกับความรู้สึกอยากเล่นสนุก ตื่นเต้น และผจญภัยในโลกใหม่ๆ มากขึ้น (ถ้าเอลซ่าขังตัวเองอยู่ในปราสาทธรรมดา คงไม่น่าสนใจขนาดนี้) นอกจากนี้ Frozen ยังไม่มี “ตัวร้ายหน้าตาน่าเกลียด” อย่างเช่นแม่มดในการ์ตูน Disney เรื่องอื่นๆ ให้เด็กรู้สึกกลัวอีกด้วย

3.ตัวเอกของ Frozen ทั้งสองคนคือ เอลซ่าและแอนนา มีความผูกพันกันในฐานะพี่สาว-น้องสาว ดังนั้นเด็กๆ ที่มีพี่หรือน้องอยู่แล้วก็ย่อมอินกับความผูกพันนี้ได้ง่ายกว่าความรักฉันหนุ่มสาว แถมความรู้สึกว่า “ผู้หญิงก็มีพลัง” (girl power) ยังเจาะกลุ่มตลาดเด็กผู้หญิงได้ง่ายกว่าด้วย

4.เพลงประกอบภาพยนตร์คือเพลง Let it Go (พร้อมท่าเต้น) ช่วยให้เด็กๆ สามารถแสดงออกถึงความชื่นชอบใน Frozen และจำลองตัวเป็น Elza ขณะสร้างปราสาทน้ำแข็งได้ง่าย และชักชวนให้คนอื่นๆ รอบตัวมาร่วมกิจกรรมนี้ได้ง่ายด้วย

กล่าวโดยสรุปแล้ว ความสำเร็จของ Frozen อยู่ที่การสร้างอารมณ์ร่วมกับความรู้สึกสับสนในตัวเองของทุกคน แต่แสดงออกมาในเชิงบวกคืออยากมีความสุขและเป็นอิสระ (happy and free) ผ่านท่วงท่าและเนื้อเรื่องของตัวละครในเรื่องนั่นเอง

ที่มา – The Washington Post

ผู้เขียนคิดว่านอกจากปัจจัยทั้งสี่ข้อข้างต้น ยังมีประเด็นว่า เอลซ่า ถือเป็นเจ้าหญิงพันธุ์หายากที่ฉีกกฎของ Disney ที่เจ้าหญิงเดิมๆ มักมีภาพลักษณ์อ่อนแอ ทำอะไรต้องพึ่งพาผู้อื่น โดยเฉพาะเจ้าชายขี่ม้าขาวมาช่วยอยู่ตลอดเวลา แต่ใน Frozen นั้นเอลซ่ามีพลังอำนาจอย่างมาก สามารถอยู่ได้ด้วยตัวคนเดียวได้ (แต่ในขณะเดียวกันก็ไม่พยายามจะทำสิ่งชั่วร้ายจนทำให้น่ารังเกียจ) เธอจึงกลายเป็น “ต้นแบบ” ของผู้หญิงยุคใหม่ที่ยืนด้วยลำแข้งของตัวเองได้ และเป็นไอดอลคนสำคัญให้กับสาวๆ ทั่วโลก (ซึ่งจะสังเกตได้จากความนิยมของเอลซ่าที่เหนือว่าแอนนามาก)

เพลง Let It Go ประกอบภาพยนตร์ Frozen มีคนชมใน YouTube เกือบ 400 ล้านครั้ง นี่ยังไม่รวมเพลงเวอร์ชันอื่นๆ ในคลิปอื่นๆ ที่มีคนดูอีกจำนวนมาก (รวมกันแล้วน่าจะเกิน 1 พันล้านครั้ง)

<a href="https://www.youtube.com/v/moSFlvxnbgk" target="_blank" rel="noopener noreferrer" class="bbc_link bbc_flash_disabled new_win">https://www.youtube.com/v/moSFlvxnbgk</a>