คลังธรรมปัญญา > พรรณาอักษร
เซนศิลปะแห่งการรู้แจ้ง แง้มประตูพุทธธรรม ผ่าน บทกวีไฮกุ
มดเอ๊กซ:
บูซันพูดถึงประกายแวบของหยดน้ำที่กระทบแสงไว้ดังนี้
หยดน้ำจากต้นไผ่
เป็นประกายแวบ
เมื่อกระทบแสง
ช่วงเวลาอันแสนสั้น หรือว่านิรันดรกาล บัดนี้เจ้าหยดพวกนั้น
ไปอยู่เสียที่ใหน ? ไม่ต้องสงสัยเลยว่าพวกมันคงต้องอยู่ที่ใหน
สักแห่งเป็นแน่ ในทะเลหรือ ? ในแม่น้ำที่กำลังไหลอย่างรวดเร็ว
หรือ ?
บาโชได้ยินเสียงอะไรบางอย่างต่างออกไปในดงไผ่ ซึ่งถ่ายทอด
ถึงความไหลเนื่องของเวลา
นกไนติงเกลตัวสุดท้ายกำลังร้องเพลง
ในดงไผ่
เป็นเพลงเก่าแก่
คีตกวีชาวอังกฤษ เรียกนกไนติงเกลของเขาว่านกอมตะ แต่มัน
จักไม่เปลี่ยนแปลง และดำรงอยู่ชั่วนิรันดรก็แต่ในฐานะที่เป็น
แบบแผนอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่ใช่ฐานะของนกตัวใดตัวหนึ่ง นกใน
ฤดูใบไม้ผลิของบาโชกำลังอ้อยอิ่งอย่างไม่ยอมจากไป เพื่อจะได้
ร้องเพลงสุดท้ายประจำฤดูร้อนนี้ในดงไผ่
ชิกิมองเห็นการดำรงอยู่เพียงชั่วครู่ยามและการเปลี่ยนแปลงที่
เกิดขึ้นจากสิ่งที่ดูเหมือนจะปราศจากความเปลี่ยนแปลงใด ๆ
ในศาลหลังคามุงฟาง
แห่งสัทธรรมปุณฑริก
ดอกหงอนไก่กำลังบาน
ดอกหงอนไก่บาน นกไนติงเกลร้องเพลง ประกายแวบของหยดน้ำ
เมื่อกระทบแสง แม่น้ำที่ไหลเนื่อง เรามีชีวิตและความรัก และสร้าง
แบบแผน และ ...
มดเอ๊กซ:
ไม่มีน้ำมันตะเกียงให้อ่านอีกแล้ว
ข้า จึงลุกไปขึ้นเตียง ...
หมอนที่สว่างด้วยแสงจันทร์ของข้า !
- บาโช -
ช่วงเวลาที่ดีที่สุดในตอนค่ำคืนของบาโชอาจไม่ใช่การอ่านถ้อยคำ
ของคนอื่น แต่คือการเก็บเกี่ยวประสบการณ์จากความปีติในความ
งามอย่างฉับพลันเมื่อมองหมอนสีขาวของตนมลังเมลืองในแสงจันทร์
เขาหาได้มีอิสระที่จะชื่นชมกับแสงจันทร์ไม่ จนกว่าแสงตะเกียงสำหรับ
อ่านหนังสือจะดับไปเสียก่อน
เจ้าหุ่นไล่กาโง่เง่าเต่าตุ่น
ใต้ขาไม้ของเจ้า
พวกนกกำลังขโมยข้าว !
- ยายู -
หุ่นไล่กาของยายูคลุมด้วยเสื้อผู้ชาย แต่มีอะไรบางอย่างขาดหายไป
และพวกนกก็รู้ดี การจะเป็นนักวิทยาศาสตร์หรือครูที่ดีได้นั้นต้อง
อาศัยสิ่งอื่นมากกว่าปริญญาเอก
ข้า ไม่รู้จักชื่อของพวกมัน
แต่วัชพืชทุกต้น
มีดอกอันนุ่มนวล
- ซัมปู -
เมื่อหลายร้อยปีมาแล้วซัมปูพ่อค้าปลาผู้ถ่อมตนเป็นผู้เขียนบทกวีนี้
มดเอ๊กซ:
เบื้องหลังไฮกุของบาโชบทนี้คือ ความเรียบง่ายและสูงส่ง
เดือนมิถุนายนจะมาถึง !
ภูเขาอะราชิ
เมฆนอนบนยอดเขา
นี่มิใช่ความเพ้อฝัน ไม่ใช่ภาษา "กวี" มันปราศจากเทคนิคพิเศษอันใด
ทั้งก็ไม่ใช่ลัทธิใดทั้งสิ้น หากเป็นเพียงการพรรณาโดยตรงจากผลของ
การพบกันตัวต่อตัวระหว่างมนุษย์กับภูเขา ช่างเป็นความเรียบง่ายอะไร
เช่นนี้ ความเรียบง่ายที่สูงส่ง
อาร์. เอช. บลิช ผู้เชี่ยวชาญกวีไอกุระบุว่า ความงามของซากุระไม่เชิง
ทำให้เกิดผลขึ้นที่จิตไร้สำนึกซึ่งกำลังมองดูดอกไม้ทีเดียวนัก หากแต่
" ที่มาแห่งความงามของมันนั้นปราศจากการใช้ความคิด มีสภาพเป็น
เช่นนั้นเอง ดำรงอยู่ตามความเป็นจริงของมัน ปราศจากการเสแสร้ง
หรือการแสวงหาตัวตน " เราก็สามารถกล่าวในทำนองเดียวกันนี้กับ
อ่างหินที่มีตระไคร่จับเต็ม หนักและคงทน ซึ่งอยู่ข้าง ๆ ดอกซากุระที่
กำลังเบ่งบาน
บาโชชี้ให้เราเห็นศักยภาพแห่งการสร้างสรรค์ที่เราอาจปลดปล่อยออก
มาได้ถ้าเราปลดเปลื้องตัวเองให้หลุดพ้นจากความทะยานอยากที่จะ
" เข้าไปอยู่ " ในกลุ่มบางกลุ่ม หรือรับเอาลัทธิความเชื่อบางอย่าง
เบญจมาศสีขาว
ไม่มีฝุ่นแม้จุดเดียว
ให้เห็น
มดเอ๊กซ:
คุณได้รับผลกระทบแห่งความเรียบง่ายจากไฮกุบทนี้ของบอนโชหรือไม่ ?
หุบเขาที่ถูกหิมะกลืนกิน
มีแต่แม่น้ำเท่านั้น
ที่วาดเป็นเส้นดำวกวน
ดูเหมือนชีวิตจะดูดับสูญจนหมดสิ้น ด้วยถูกผลึกหิมะที่ไร้ชีวิตกลืนกินไป
แม่น้ำก็หาใช่สายธาราที่กำลังไหลรินอย่างมีชีวิตไม่ หากเหมือนกับเส้นที่
วาดขึ้นมา คุณเข้าถึงความสงบนิ่งได้มากน้อยแค่ใหน ? ณ ที่นี้คือความ
สงบนิ่งของสิ่งที่ไร้ชีวิต ความว่าง มันเป็นเพียงภาพตัวอักษรภาพหนึ่งซึ่ง
มีเส้นโค้งสีดำปรากฏบนพื้นขาว แต่ถึงกระนั้นเราก็รู้ดีว่าลึกลงไปภายใต้
หิมะสีขาวและน้ำแข็งสีดำนั้นมีชีวิตแฝงเร้นอยู่ และภาพใต้ความสงบนิ่ง
อันเงียบเชียบของคนที่กำลังนั่งอยู่นั้น มีการกระทำอันสร้างสรรค์และเต็ม
ไปด้วยชีวิตชีวาแฝงเร้นอยู่ แต่บัดนี้เป็นเวลาแห่งความสงบ การพักผ่อน
ของการรวบรวมพลังขึ้นใหม่ การตั้งจิตไปที่จุดใดจุดหนึ่ง แทนที่จะแบ่ง
แยกการกระทำออกไปต่าง ๆ นานา ในความเรียบง่ายมีแก่นแท้ ในความ
ว่างมีรูปแบบใหม่ ๆ มากมายเกิดขึ้น
เสียงของระฆังสองใบ
ที่จำนรรจ์จากวัดในยามสนธยา
อา ! คำสนทนาอันเยือกเย็น
- บูชัน -
และถ้าคำสนทนาของบูชันยังไม่เรียบง่ายเพียงพอสำหรับคุณละก็ ลงมา
พิจารณาดอกชาของเขาดูบ้าง
ชาดอกหนึ่งร่วงหล่น
ลงไปในบ่อน้ำ
ที่สงบนิ่งและมืดมิด
มดเอ๊กซ:
กวีกันโซนิรมิตฤดูร้อนอันยาวนานขึ้นมาจากความว่างเปล่าของดาว
นพเคราะห์
เกิดขึ้นจากจักรวาลที่สมบูรณ์
ช่างยาวนานเสียจริง
วันหนึ่งในฤดูใบไม้ผลิ
บาโชยกย่องผู้ที่ต่อต้านการอนุมาณเอาง่าย ๆ ไว้ดังนี้
ผู้ที่มองเห็นฟ้าแลบ
และไม่คิดอะไร
พวกเขาช่างมีคุณค่าอะไรเช่นนี้ !
ไดโอะรังสรรค์โครงสร้างที่สลับซับซ้อนระหว่างความคิด และความรู้สึก
ขึ้นมาในวันปีใหม่ ซึ่งเขาไม่สามารถแสดงมันออกมาด้วยคำพูดได้
วันปีใหม่
สิ่งที่ข้า รู้สึก
อยู่เหนือถ้อยคำ
ความว่าง ความเงียบ หาใช่ความไม่มีอะไรไม่ หากแต่เป็นความเต็ม
ความเต็มบริบูรณ์ของคุณ
นำร่อง
[0] ดัชนีข้อความ
[#] หน้าถัดไป
[*] หน้าที่แล้ว
Go to full version