ลาวคำหอม &ประวัติ นักระนาดเอกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์

[ฐิตา]

<a href="http://baanpud.blog.com/files/2010/09/hifias52s.swf" target="_blank" rel="noopener noreferrer" class="bbc_link bbc_flash_disabled new_win">http://baanpud.blog.com/files/2010/09/hifias52s.swf</a>

ลาวคำหอม
เนื้อร้อง....เพลงลาวคำหอม
ประพันธ์โดย....พระยาประสานดุริยศัพท์

ยามเมื่อลมพัดหวน ลมก็อวลแต่กลิ่นมณฑาทอง
ไม้เอยไม้สุดสูง อย่าสู้ปอง ไผเอยบ่ได้ต้อง แต่ยินนามดวงเอย

   โอ้เจ้าดวง เจ้าดวงดอกโกมล กลิ่นหอมเพิ่งผุดพ้น พุ่มในสวนดุสิตา
   แข่งแขอยู่แต่นภา ฝูงภุมราสุดปัญญาเรียมเอย

โอ้อกคิดถึง คิดถึงคะนึงนอนวัน
นอนไห้ใฝ่ฝัน เห็นจันทร์แจ่มฟ้า

   โอ้อกคิดถึง คิดถึงคะนึงนอนวัน
   นอนไห้ใฝ่ฝัน เห็นจันทร์แจ่มฟ้า

ทรงกลด สวยสดโสภา
แสงทองส่องหล้า ขวัญตาเรียมเอย

   ทรงกลด สวยสดโสภา
   แสงทองส่องหล้า ขวัญตาเรียมเอย


พระยาประสานดุริยศัพท์ (แปลก ประสานศัพท์)

ประวัติ....นักระนาดเอกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์

พระยาประสานดุริยศัพท์ นามเดิมชื่อแปลก ประสานศัพท์ เกิดเมื่อ พ.ศ.๒๔๐๓ ที่บ้านตรอกไข่ บิดาชื่อขุนกนกเลขา ส่วนมารดาชื่อนางนิ่ม เป็นบุตรคนโตจากจำนวน ๔ คน ภรรยาชื่อนางพยอม เป็นชาวจังหวัดราชบุรี ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ ๕ มีนาคม พ.ศ.๒๔๖๘ รวมอายุได้ ๖๕ ปี

ประสบการณ์ด้านดนตรี
พระยาประสานดุริยศัพท์ มีความรู้ความสามารถในการเป่าปี่ใน ระนาดเอกอย่างดีเลิศและได้ศึกษาดนตรีกับครูช้อย สุนทรวาทิน จนมีความเชี่ยวชาญ ในปี พ.ศ.๒๔๒๘ ได้มีโอกาสบรรเลงดนตรีที่ประเทศอังกฤษและได้เข้าไปเดี่ยวขลุ่ยถวาย สมเด็จพระนางเจ้าวิคตอเรีย ในพระราชวังบัคกิ้งแฮมด้วย จนเป็นที่พอพระราชหฤทัย พระยาประสานดุริยศัพท์เป็นครูสอนปี่พาทย์และวงเครื่องสายมาโดยตลอด เป็นผู้ควบคุมวงปี่พาทย์ วงสมเด็จพระบรมซึ่งเป็นวงในพระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ต่อมาได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น พระยาประสานดุริยศัพท์ เมื่อ พ.ศ.๒๔๕๘

คีตวรรณกรรม
พระยาประสานดุริยศัพท์ ได้ใช้ความรู้ความสามารถแต่งเพลงไว้หลายเพลงด้วยกัน เช่น เขมรปากท่อเถา เขมรราชบุรีเถา เขมรใหญ่สามชั้น พม่าห้าท่อนสามชั้น ถอนสมอสามชั้น ทองย่อนสามชั้น กราวในสามชั้น ลาวดำเนินทราย ธรณีร้องได้สามชั้นและคุณลุงคุณป้าสามชั้น ทางเดี่ยว ลาวคำหอม เป็นต้น

เพลงลาวคำหอม
เพลงไทยเพลงแรก....ที่ถูกบันทึกเสียงสำเร็จ
ในรัชสมัยของ รัชกาลที่ ๕
บรรเลงโดย....คณะนายบุศย์มหินทร์
ถูกบันทึกเสียงลงบนกระบอกเสียงไขขี้ผึ้งสีน้ำตาล
ในปี พ.ศ.๒๔๔๓ ณ กรุงเบอร์ลิน ประเทศเยอรมันนี

เพลงลาวคำหอมเป็นเพลงที่แต่ขึ้นเพื่อร้องอวดกันในการเล่นสักวา
โดยจะแต่งขึ้นโดยอัตโนมัติ
ไม่มีเพลงใดเป็นสมุฏฐาน โดยเพลงเหล่านี้จะมีทำนองที่แต่งขึ้น
อย่างไพเราะคมคาย
เพลงลาวคำหอมเป็นเพลงที่จ่าเผ่นผยองยิ่ง (โคม)
ซึ่งเรียกโดยทั่วไปว่า "จ่าโคม"
นักร้องและนักแต่งเพลงสักวามีชื่อผู้หนึ่งแต่งขึ้นโดย อัตโนมัติ
ทั้งบทร้องและทำนองเพลง

เพลงลาวคำหอมนี้ แม้จะมีประโยคคล้ายและลีลาเป็นอัตรา ๒ ชั้น
ก็จริง แต่ก็มีความยาวไล่เลี่ย กับเพลงอัตรา ๓ ชั้นบางเพลง
และมีทำนองไพเราะน่าฟังมากจนเป็นที่นิยมแพร่หลาย
เข้ามาในวงการร้องส่งดนตรี โดยทั่วไป เมื่อทำนองเพลงลาวคำหอม
ได้รับความนิยม เข้ามาในวงการร้องส่งดนตรี

พระยาประสานดุริยศัพท์ (แปลก ประสานศัพท์)
จึงแต่งทำนองดนตรีขึ้นสำหรับบรรเลงรับร้อง โดยถอดจาก
ทำนองร้องของจ่าเผ่นผยองยิ่ง อีกชั้นหนึ่ง
และก็ได้รับความนิยมแพร่หลายในวงการดนตรีทุกชนิดจนปัจจุบัน

"พุดน้ำบุศย์" - http://www.baanpud.net/forum/viewtopic.php?f=32&t=1225