ธรรมบรรยายโดย ท่านติช นัท ฮันห์ จากหมู่บ้านพลัม
เราต้องรู้ว่าอัตตาประกอบเกิดขึ้นมาได้จากสิ่งที่ไม่เป็นอัตตา หรือตัวตนนั้นประกอบเกิด ขึ้นมาได้จากสิ่งที่ไม่เป็นตัวตน นี่เป็นคำสอนที่สำคัญมาก
ดอกไม้นั้นประกอบขึ้นจากความที่ ไม่ใช่ดอกไม้ องค์ประกอบของดอกไม้ล้วนประกอบมาจากสิ่งที่ไม่ใช่ดอกไม้ ได้แก่ ฝน ดิน เมล็ดพันธุ์ แสงแดด เวลา เมฆ ที่ว่าง ที่มารวมกันเพื่อก่อให้เกิดดอกไม้ เมื่อเรานำสิ่งที่ไม่ใช่ ดอกไม้กลับไปสู่ต้นกำเนิดของมัน เราก็จะไม่มีดอกไม้เกิดขึ้นมาอีก
เช่นเดียวกัน อะไรที่เรา เรียกว่า "ตัวฉัน' ก็ประกอบไปด้วยสิ่งที่ไม่ใช่ตัวฉัน แต่ประกอบด้วย คุณพ่อ คุณแม่ ปู่ย่า ตายาย การศึกษา การเลี้ยงดูที่ประกอบกันขึ้นมาให้เป็นตัวฉัน เกิดขึ้นมาเป็นสิ่งที่เรียกว่าฉัน นี่คือ การภาวนาอย่างลึกซึ้งที่จะมองเห็นว่า สิ่งที่เรียกว่าตัวฉันนั้นประกอบไปด้วยสิ่งที่ไม่ใช่ ตัวฉัน และเห็นว่าจักรวาลทั้งหมดนั้น ล้วนมีส่วนที่รับผิดชอบในการประกอบขึ้นมาเป็นตัวฉัน และเราจะมีวิถีชีวิตที่ทำให้การประกอบกันขึ้นมานี้เป็นไปได้
เมื่อเรามองเห็นวิธีการที่จะเปลี่ยนแปลงนิสัยของเรา เหมือนกับเวลาที่เราหายใจเข้าอย่างมีสติ เราตระหนักรู้ว่าชีวิตนั้นมีคุณค่ามาก ฉันมีชีวิตอยู่อย่างเต็มเปี่ยม และฉันสามารถเปลี่ยนแปลงชีวิตของฉันได้ ฉันอาจมีความรู้สึกน่าเบื่อ แต่ในขณะเดียวกัน เมื่อหายใจเข้า หายใจออก ฉันมีชีวิตขึ้นมาใหม่ เมื่อเราตามลมหายใจอย่างมีสติเราจะมีโอกาสกลับมาสู่ปัจจุบัน และมองเข้าไปอย่าง ลึกซึ้งต่อพฤติกรรมนิสัยของเรา และเมื่อเธอเห็นว่าตัวเธอเป็นสิ่งที่ประกอบขึ้นของสรรพสิ่งรอบข้าง เธอจะสามารถเห็นอีกคนหนึ่ง ก็เป็นเช่นเดียวกันกับเธอ เป็นสิ่งมีชีวิตอันประเสริฐที่ประกอบด้วยสรรพสิ่งอันประเสริฐซึ่งประกอบกันขึ้นมา และเธอจะเห็นว่า ชีวิต ของเธอนั้นเป็นเรื่องเล็กๆ เพราะยังมีสิ่งอื่นที่ประกอบขึ้นเป็นตัวเธอมากมาย และเธอสามารถนำเอาองค์ประกอบเหล่านั้น มาแปรเปลี่ยนสถานการณ์ พฤติกรรม และนิสัยในตัวเธอ และเธอสามารถที่จะฝึกปฏิบัติ ตระหนักรู้ถึงธรรมชาติการเชื่อมโยงถึงกันและกัน ของทุกสิ่งทุกอย่าง ซึ่งมันจะช่วยปลดปล่อยความคิดเห็นเกี่ยวกับอัตตาตัวตน ความรู้สึกผิด ความรู้สึกแย่ ความรู้สึกแตกแยก และ ความรู้สึกเหงา เพราะเธอเห็นแล้วว่าเธอประกอบขึ้นมาด้วยจักรวาล และเธอจะเห็นสิ่งมหัศจรรย์ที่ประกอบกันขึ้นมาเป็นเธอ เธอจะไม่เห็นเฉพาะความทุกข์ของเธอ และเธอสามารถเปลี่ยนแปรไปในทิศทางที่ถูกต้อง มีความคิดเห็นที่ถูกต้อง
เมื่อเราติดยึดอยู่ในความคิดเห็นเกี่ยวกับตัวตน ความคิดเห็นเกี่ยวกับความถาวร ความคิดเห็นเกี่ยวกับลักษณะนิสัยเฉพาะ บุคคล และเราได้ติดยึดกับความคิดเห็นไปเสียแล้ว เราจะไม่สามารถเห็นทุกสิ่งทุกอย่างอย่างที่เขาเป็นอยู่
การภาวนาก็คือการ ปลดล็อคความคิดเห็นที่ผิดเหล่านั้น และในทันทีเธอก็มองเห็นความเป็นจริงที่ปรากฏอยู่ หนทางอันประเสริฐจะช่วยปลดปล่อยเธอ ออกจากความทุกข์เหล่านั้น เธอจะสามารถตอบคำถามเหล่านั้นได้ เมื่อเธอสามารถตอบคำถามด้วยปัญญาแห่งการไร้ตัวตน เมื่อเธอเห็นว่าตัวตนของเธอประกอบไปด้วยสิ่งที่ไม่ใช่ตัวตน เธอจะเห็นว่าไม่ใช่เฉพาะตัวเธอที่จะรับผิดชอบ แต่ว่าทั้งจักรวาลนั้น รับผิดชอบร่วมกัน และเธอสามารถที่จะนำองค์ประกอบนี้เพื่อเปลี่ยนแปรตัวเธอ แปรเปลี่ยนสังคมและโลก สังคมรอบข้างก็สามารถ นำองค์ประกอบแห่งการเปลี่ยนแปลงมาสู่ตัวเธอได้ และเธอจะสามารถที่จะมองเห็นได้ชัดเจนขึ้น เพราะว่าเธอไม่ยึดติดอยู่ใน ความเห็นเกี่ยวกับเรื่องตัวตน ตัวฉัน ของฉันเท่านั้น และความไร้ตัวตนก็เป็นความคิดเช่นเดียวกัน หลังจากที่เธอมีอิสระจากความ คิดเห็นที่เป็นตัวตน เธอก็ต้องมีความคิดเห็นที่ไม่เป็นตัวฉันของฉันเช่นเดียวกัน
ในพุทธศาสนา เราเรียนรู้ให้เห็นถึง การเดินทางสายกลาง หมายถึง การก้าวพ้นไปจากความคิดเห็นที่เป็นตัวตน เราไม่ยึดติด ในความคิดเห็นอันใดอันหนึ่ง เราข้ามพ้นความคิดเห็นที่ติดยึดกับสิ่งต่างๆ
และการเป็นอิสระจากความคิดเห็นยึดติดเหล่านั้น เราเรียกสิ่งนี้ว่า "นิพพาน" คือ การไม่ยึดติดความคิดเห็นด้านใดด้านหนึ่ง ช่วยข้ามพ้นความคิดเห็นเกี่ยวกับการเกิด การตาย การมา การไป การเหมือน การไม่เหมือน การเป็นอยู่ การไม่เป็นอยู่ อันนี้เป็นเรื่องที่นักวิทยาศาสตร์ในปัจจุบันตื่นเต้นมาก ที่จะค้นคว้าและเรียนรู้ เกี่ยวกับความคิดเห็นเหล่านี้
นักวิทยาศาสตร์หลายคนกำลังมองหาการเริ่มต้นของโลก การสิ้นสุดของโลก การเริ่มต้นของจักรวาล จุดจบของจักรวาล ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว การเริ่มต้นก็เป็นเพียงความคิดเห็น การจบสิ้นก็เป็นความคิดเห็น และนี่คือความคิดเห็น ที่เราตระหนักรู้และไม่ควรเข้าไปติดยึด ถ้าเราเป็นอิสระจากความคิดเห็นเหล่านั้น เราจะเห็นความเป็นจริงที่แท้จริง ฉะนั้นนักวิทยา ศาสตร์บางคนจะเลิกตั้งคำถามเกี่ยวกับสิ่งเหล่านี้ และรู้ว่ามันไม่มีจุดเริ่มต้นของโลกและไม่มีจุดจบของโลก นี่เป็นคำถามหนึ่งคำถาม ที่น่าสนใจ น่าตื่นเต้นมาก ...๐
ที่มา
http://www.thaiplumvillage.org/http://variety.teenee.com/saladharm/31583.html