ยัญอื่นจะประณีตและมีค่าเสมอด้วยยัญ.. คือพระอรหันต์นั้นไม่มีส่วนหนึ่งจาก บทความเรื่อง "ชีวิตนี้น้อยนัก"
โดย อ.ประณีต ก้องสมุทร การให้ทานนั้น บางแห่งท่านเรียกว่า ยัญ แต่ในกูฏทัณฑสูตร ทีฆนิกาย ศีลขันธวรรค พระพุทธเจ้า
ตรัสเรียกบุญกุศลทั้งที่เป็นทาน ศีล และภาวนา ว่าเป็น ยัญที่ให้ผลแตกต่างกันเป็นลำดับ ดังนี้
๑. การถวายทานเป็นประจำ แก่บรรพชิตผู้มีศีลที่เรียกว่า นิจทาน แม้จะยากจนลงก็มิได้ละเลย
คงถวายอยู่เป็นนิจตามกำลัง เพื่อรักษาประเพณีที่เคยทำไว้ มีผลน้อยกว่า มีอานิสงส์น้อยกว่า การสร้างวิหาร
ถวายสงฆ์ ที่มาจากทิศทั้งสี่
๒. การสร้างวิหารถวายสงฆ์ ที่มาจากทิศทั้งสี่ มีผลน้อยกว่า มีอานิสงส์น้อยกว่า สรณคมน์
คือการถึงพระรัตนตรัยเป็นสรณะ
๓. การถึงสรณคมน์ ก็ยังมีผลน้อยกว่า มีอานิสงส์น้อยกว่า การรักษาศีล ๕ ของผู้ถึงสรณคมน์
อันให้ความไม่มีเวรไม่มีภัยแก่สัตว์ทั้งปวง
๔. การรักษาศีล ๕ ของผู้ถึงสรณคมน์ ก็ยังมีผลน้อยกว่า มีอานิสงส์น้อยกว่า การมีศีลสังวร
คือการสำรวมในศีล ทั้งปาฏิโมกขสังวรศีลและอินทริยสังวรศีล คือสำรวมตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ
ด้วยสติ ไม่หลงใหล ไปตามนิมิต คือรูปร่าง และอนุพยัญชนะ คือส่วนปลีกย่อยของรูป เสียง กลิ่น รส
โผฎฐัพพะ และธัมมารมณ์ ที่มาปรากฎทาง ตา หู จมูก ลิ้น กายและใจ เหล่านั้น
๕. การมีศีลสังวร ยังมีผลน้อยกว่า มีอานิสงส์น้อยกว่า การบรรลุปฐมฌาน - ฌานที่ ๑
๖. การบรรลุ ปฐมฌาน ยังมีผลน้อยกว่า มีอานิสงส์น้อยกว่า การบรรลุทุติยฌาน - ฌานที่ ๒
๗. การบรรลุ ทุติยฌาน ยังมีผลน้อยกว่า มีอานิสงส์น้อยกว่า การบรรลุตติยฌาน - ฌานที่ ๓
๘. การบรรลุ ตติยฌาน ยังมีผลน้อยกว่า มีอานิสงส์น้อยกว่า การบรรลุจตุตถฌาน - ฌานที่ ๔
๙. การบรรลุ จตุตถฌาน ยังมีผลน้อยกว่า มีอานิสงส์น้อยกว่า วิปัสสนาญาณ - ญาณของวิปัสสนา
๑๐. วิปัสสนาญาณ ยังมีผลน้อยกว่า มีอานิสงส์น้อยกว่า มโนมยิทธิญาณ - ฤทธิ์ที่สำเร็จด้วยใจ
๑๑. มโนมยิทธิญาณ ยังมีผลน้อยกว่า มีอานิสงส์น้อยกว่า อิทธิวิธญาณ - ความรู้ที่แสดงฤทธิ์ต่างๆ
๑๒. อิทธิวิธญาณ ยังมีผลน้อยกว่า มีอานิสงส์น้อยกว่า ทิพโสตญาณ - ความรู้ที่สามรถฟังเสียงทิพย์
และเสียงมนุษย์ได้ทั้งที่อยู่ในที่ปกปิด อยู่ใกล้และไกล ด้วยทิพโสต คือหูทิพย์
๑๓. ทิพโสตญาณ ยังมีผลน้อยกว่า มีอานิสงส์น้อยกว่า เจโตปริยญาณ - ความรู้ที่กำหนดรู้ใจของ
บุคคลอื่นได้ด้วยใจตนเอง
๑๔. เจโตปริยญาณ ยังมีผลน้อยกว่า มีอานิสงส์น้อยกว่า ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ - ความรู้ที่ตาม
ระลึกถึงที่อยู่ในชาติก่อนได้
๑๕. ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ ยังมีผลน้อยกว่า มีอานิสงส์น้อยกว่า จุตูปปาตญาณ - ความรู้การ
ตาย และการเกิดของสัตว์ทั้งหลายด้วยทิพยจักษุ คือตาทิพย์
๑๖. จุตูปปาตญาณ ยังมีผลน้อยกว่า มีอานิสงส์น้อยกว่า อาสวักขยญาณ - ความรู้ที่ทำลายอาสว
กิเลสให้สิ้นไป บรรลุเป็นพระอรหันตขีณาสพ
การเจริญวิปัสสนา จนบรรลุอาสวักขยญาณเป็นพระอรหันต์ได้นั้น
มีผลมากมีอานิสงส์มากที่สุด พระอรหันต์ได้เป็น
ความถึงพร้อมแห่งยัญคือบุญ
เป็นยอดแห่งยัญ ยัญอื่นจะประณีตและมีค่าเสมอด้วยยัญ
คือพระอรหันต์นั้นไม่มี เพราะการบรรลุพระอรหันต์นั้น เป็นบรมสุข คือเป็นยอดแห่งความสุข เป็นความสุข
ที่ปราศจากกิเลสโดยแท้ บุญกุศลทั้งหลายเหล่านั้นชื่อว่ายัญ ก็เพราะสละคือละกิเลสอันเป็นข้าศึกของใจเลียได้ เป็นสิ่งที่
ควรบำเพ็ญให้เกิดขึ้นเสียแต่วันนี้ เพราะเราไม่รู้ว่าความตายจะมาถึงเมื่อไร
พระอริยบุคคลท่านทำทุกอย่างเพื่อละความอยาก ความต้องการ แต่ปุถุชนคนธรรมดา ทำทุกอย่าง
เพื่อสนองและเพิ่มความต้องการ
ดูอย่างพระพุทธเจ้า พระองค์ทรงสละจักรพรรดิสมบัติอันจะพึงได้ สละปราสาทราชวัง พระราชบิดา
พระมเหสี พระโอรส ข้าราชบริพารและสาวสวรรค์กำนัลในทั้งหมดออกทรงผนวช พระอริยสาวกทั้งหลายก็เช่น
กัน ล้วนแต่สละบ้านเรือนทรัพย์สมบัติ บุตร ภรรยา สามี ข้าทาส ออกบวช
หันมาดูตัวเราเองบ้าง ไม่เห็นละอะไรได้ มีแต่เพิ่มความอยากได้ขึ้นทุกวัน จนไม่อาจสนองความ
อยากได้นั้นได้หมด จึงพากันคร่ำครวญเป็นทุกข์
แม่น้ำอะไรที่จะกว้างใหญ่เสมอด้วยแม่น้ำ คือ ตัณหา ความอยาก ความต้องการ
เป็นไม่มี ( นตฺถิ ตณฺหาสมา นที )
พระพุทธเจ้าตรัสไว้ใน
ธรรมบท ปุปวรรค ว่า
มัจจุย่อมจับนระ (คือสัตว์) ผู้มีใจอันซ่านไป
ในอารมณ์ต่างๆ ผู้กำลังเก็บดอกไม้ทั้งหลายเที่ยวไป เหมือนห้วงน้ำใหญ่พัดบ้านอัน (เจ้าของ)
หลับอยู่ไปฉะนั้น หากเรายังยินดี ร่าเริง หลงใหลอยู่กับอารมณ์ต่างๆ คือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ อันเป็น
เสมือนดอกไม้ของมาร เราก็จะถูกมัจจุราชคือ ความตายฉุดคร่าเราไปแล้วๆ เล่าๆ อยู่อย่างนี้ ไม่พ้นไปจาก
อำนาจของมารได้ คงไม่ผิดกับคนที่นอนหลับใหลไร้สติ จนไม่รู้ว่า ได้มีห้วงน้ำใหญ่พัดพาเอาบ้านที่ตนนอนอยู่
ลอยเปะปะไปปะทะตลิ่งหรือขอนไม้แตกทำลายไปทั้งตนและบ้านฉะนั้น
สัตว์ทั้งหลายเกิดมาแล้ว ย่อมได้รับภัยนานาประการ มีภัยจากความแก่ ความเจ็บ ความตาย ความ
เศร้าโศก ความทุกข์ยากลำเค็ญ ตลอดจนภัยจากกิเลสที่คอยเผาไหม้จิตใจของเราให้เดือดร้อน ซึ่งเรารู้สึกว่า
ภัยเหล่านี้ช่างใหญ่หลวงแท้ๆ แต่กระนั้น ภัยที่ใหญ่ที่สุดของสัตว์ทั้งหลายก็หาใช่ภัยดังกล่าวแล้วไม่ หากเป็นภัย
อันเกิดจากทุกข์ในวัฏฏะที่ต้องเวียนว่ายตายอยู่บ่อยๆ ต่างหาก เมื่อพระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้พระอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณใหม่ๆ ได้ตรัสว่า "
เมื่อเราแสวงหานาย
ช่างผู้สร้างเรือนอยู่ เมื่อยังไม่พบแล่นไปสู่สงสารมีการเกิดมิใช่น้อย ความเกิดบ่อยๆ เป็นทุกข์
แน่ะนายช่างผู้สร้างเรือน บัดนี้เราพบท่านแล้ว ท่านจะสร้างเรือนไม่ได้อีกแล้ว ซี่โครงทั้งหมด
ของท่านเราหักเสียแล้ว ยอดเรือนของท่านเราก็รื้อทิ้งแล้ว จิตของเราถึงนิพพานอันปราศจาก
สังขารการปรุงแต่งแล้วบรรลุความสิ้นไปแห่งตัณหาแล้ว"
นายช่างเรือน ที่พระพุทธองค์ทรงแสวงหานั้น คือ
ตัณหา ความทะเยอทะยานอยากได้ในกาม
ในภพ และในวิภพ อันเป็นเหตุใหญ่ให้เกิดภพชาติ ก่อให้เกิดอัตภาพร่างกาย ที่พระพุทธองค์ตรัสเรียกว่า
เรือน เมื่อพระพุทธองค์ทรงค้นพบตัณหาแล้ว ทำลายตัณหาให้สิ้นเชื้อแล้ว ตัณหาจึงไม่สามารถสร้างเรือน
คือ
อัตภาพ ร่างกายของพระองค์ (ในภพใหม่) ได้อีก
ซี่โครง คือ กิเลสทั้งมวล พระองค์ก็ทรงทำลายเสียสิ้นแล้ว
ยอดเรือน คือ
อวิชชา พระองค์ก็ทรงรื้อทิ้งแล้วด้วยวิชชา คือปัญญาใน
อรหันตมรรค-อรหัตตผล จิต อันมีนิพพานเป็นอารมณ์ พระองค์ และพระสาวกผู้ค้นพบตัณหาด้วยอริยปัญญา ต่างพากันปรินิพพานหมดแล้ว ส่วนหนึ่งจาก
บทความเรื่อง "
ชีวิตนี้น้อยนัก" โดย
อ.ประณีต ก้องสมุทร :http://84000.org/tipitaka/book/bookpn05.html :
http://agaligohome.com/index.php?topic=4909.msg13576;topicseen#msg13576 นำมาแบ่งปันโดย.. baby@home อนุโมทนาสาธุที่มาทั้งหมดมากมายค่ะ
http://portal.in.th/i-dhamma/pages/10268/
