ข้อความโดย: 時々होशདང一རພຊຍ๛
« เมื่อ: กุมภาพันธ์ 16, 2018, 09:06:31 pm »อรรถกถาวีสตินิบาต
๑.อรรถกถาอัมพปาลีเถรีคาถา
ในวีสตินิบาต คาถาว่า กาฬกา ภมรวณฺณสทิสา เป็นต้น
เป็นคาถาของพระ อัมพปาลีเถรี มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้
พระเถรีแม้รูปนี้ ก็ได้บำเพ็ญบารมีมาในพระพุทธเจ้าพระองค์ก่อน ๆ
สร้างสมกุศล อันเป็นอุปนิสัยแห่งพระนิพพานมาในภพนั้น ๆ บรรพชาอุป -
สมบทในศาสนาของพระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าสิขี สมาทานสิกขาบทของ
ภิกษุณีอยู่ วันหนึ่ง ไหว้พระเจดีย์ ทำประทักษิณเวียนขวา เมื่อพระขีณา -
สวเถรีเดินไปก่อน พลันถ่มน้ำลาย ก้อนน้ำลายก็ตกไปที่ลานพระเจดีย์ พระ
ขีณาสพเถรีไม่เห็นก็เดินไป ภิกษุณีรูปนี้ เดินไปข้างหลังเห็นก้อนน้ำลายนั้นก็
คำว่า อีแพศยาชื่อไรนะ ถ่มน้ำลายลงที่ตรงนี้ ภิกษุณีรูปนี้ รักษาศีลในเวลา
เป็นภิกษุณี เกลียดการเข้าอยู่ในครรภ์ ก็ตั้งจิตไว้ให้อยู่ในอัตภาพเป็นอุปปา -
ติกะ ด้วยการตั้งจิตนั้นในอัตภาพสุดท้าย ภิกษุณีรูปนั้น ก็บังเกิดเป็น
อุปปาติกะที่โคนต้นมะม่วงในพระราชอุทยาน กรุงเวสาลี พนักงานเฝ้า
อุทยานเห็นเด็กหญิงนั้นก็นำเข้าพระนคร เพราะบังเกิดที่โคนต้นมะม่วง นาง
จึงถูกเรียกว่า อัมพปาลี ครั้งนั้น พวกพระราชกุมาร{เจ้าขาย}มากพระ
องค์ เห็นนางสะสวยน่าชมน่าเลื่อมใส ทั้งแสดงคุณพิเศษมีเสน่ห์น่ารักน่าใคร่
เป็นต้น ต่างก็ปรารถนาจะทำให้เป็นหม่อมห้ามของตน ๆ จึงเกิดทะเลาะวิวาทกัน
คณะผู้พิพากษาได้รับคำฟ้องของนาง เพื่อระงับการทะเลาะวิวาทของพวกราช -
กุมารเหล่านั้น จึงตั้งนางไว้ในตำแหน่งคณิกาหญิงแพศยา ว่าจงเป็นของทุกๆคน
นางได้ศรัทธาในพระศาสดาสร้างวิหารไว้ในสวนของตน มอบถวายแก่ภิกษุ -
สงฆ์ มีพระพุทธเจ้าเป็นประธาน ภายหลัง ฟังธรรมในสำนักของพระวิมล -
โกณฑัญญเถระ บุตรของตน ก็บวชเจริญวิปัสสนา อาศัยความที่สรีระของตน
คร่ำคร่าลง เพราะชรา ก็เกิดสังเวชใจ เมื่อจะชี้แจงถึงความที่สังขารไม่เที่ยง
อย่างเดียว พระเถรีนี้ พิจารณาทบทวนอนิจจตาความไม่เที่ยงในธรรมที่เป็นไป
ในภูมิ ๓ ทั้งหมดโดยมุข คือการกำหนดความไม่เที่ยงในอัตภาพของตน
อย่างนี้แล้ว ยกขึ้นสู่ทุกขลักษณะและอนัตตลักษณะในอัตภาพตนนั้นตาม
แนวอนิจจลักษณะนั้นมักเขม้นเจริญวิปัสสนาอยู่ก็บรรลุพระอรหัต โดยลำดับมรรค
อ้างอิง.....พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย เถรีคาถา เล่ม 2 ภาค 4