Japan Design (デザイン) "วาบิ-ซาบิ" แนวคิดของความงามในการออกแบบของญี่ปุ่น
"วาบิ-ซาบิ" (侘寂 , wabi-sabi ) เป็นแนวทางความงาม ที่สามารถพบได้ในทั่วทุกพื้นที่ของวัฒนธรรมญี่ปุ่น
Wabi-Sabi ถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นไปสู่ศิลปะในแขนงต่างๆ
การออกแบบ, สวนเซน, พิธีชงชา, ห้องพิธีชงชาญี่ปุ่น ,การจัดดอกไม้ ,
แม้กระทั่งในศิลปะการแสดงแบบดั้งเดิม หรือแม้แต่ศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัว ฯลฯ
เหล่านี้ สะท้อนให้เห็นถึงแนวคิดของ Wabi-Sabi
Wabi-Sabiหมายถึงมุมมองของโลก ที่ความงามมีศูนย์กลางอยู่ที่การยอมรับของความตายและความไม่สมบูรณ์
คือความงดงามของสรรพสิ่งที่ไม่สมบูรณ์แบบ ไม่อยู่คงทนถาวร และไม่เสร็จสมบูรณ์"
ต้นกำเนิดของแนวความคิดนี้ สามารถสืบย้อนไปถึงเมื่อสมัยที่ ศาสนาพุทธเจริญรุ่งเรืองในญี่ปุ่น
หลังจากศตวรรษของการผสมผสานศิลปะ และอิทธิพลทางพุทธศาสนาจากจีน
ในที่สุดก็กลายเป็นอุดมคติของญี่ปุ่นอย่างเห็นได้ชัด
แนวคิดของ "วาบิ-ซาบิ" นั้นมีความคล้ายคลึงกับแนวความคิด ในศาสนาพุทธ (เกิด,แก่,เจ็บ,ตาย)
โดยชาวพุทธทั่วโลกจะรู้สึกว่าวัตถุ ที่ตรงกับแนวความคิดเหล่านี้เป็น "สิ่งที่สวยงาม."
ในช่วงศตวรรษที่ 12 – 13 หรือก็คือสมัยเฮอัน จนถึงสมัยคามาคุระ
คนญี่ปุ่นถือคติว่า สิ่งที่จะทำให้มนุษย์มีความสุขสงบอย่างแท้จริงได้นั้น
มิใช่ความหรูหรา ความร่ำรวยมั่งคั่ง
แต่เป็นความเรียบง่าย จากสิ่งที่ธรรมชาติได้มอบให้
การมีความสุขทางจิตใจ มีคุณค่ากว่าการยึดติดกับความเจริญทางวัตถุ
ทว่าเมื่ออยู่ยุคสู่สงคราม บ้านเมืองถูกเผาทำลาย เกิดภาวะข้าวยากหมากแพง
ผู้คนล้มตาย ในช่วงของสงครามนี้ผู้คนได้เปลี่ยนมายกย่องเงินทอง
เพื่อความอยู่รอดของปากท้องและอำนาจบารมี
ในคำว่าความทุกข์นั้น ยังมีความงดงามแฝงเอาไว้
หลังจากสิ้นสุดสงคราม และบ้านเมืองมีความสงบ
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในหมู่คนชั้นสูงของญี่ปุ่น ที่เข้าใจความว่างเปล่าและความไม่สมบูรณ์นั้น
ถือเป็นเกียรติเท่ากับขั้นตอนแรกของการตรัสรู้ เลยทีเดียว
แนวคิดของ วาบิ-ซาบิ ได้หลอมรวมอยู่ภายในจิตสำนึกแห่งความงาม ของชาวญี่ปุ่น
ความสุขสงบทางใจ ที่เงินหาซื้อไม่ได้นี้
เป็นคุณลักษณะที่ชัดเจนและเป็นลักษณะของความงามแบบของญี่ปุ่น
ในวันนี้ของญี่ปุ่น
ความหมายของ Wabi-Sabiมักจะมีความหมายคือ
"ภูมิปัญญาในความเรียบง่ายตามธรรมชาติ."
"วาบิ-ซาบิ" (侘寂 , wabi-sabi )Wabi (侘び) ความเรียบง่าย สมถะ ความอิ่มเอิบในความเรียบง่าย
ซึ่งย่อจากคำว่า “วาบิชี่” (wabishii / 侘しい) ที่แปลว่า รู้สึกแย่ ลำบาก ยากไร้
Sabi (寂び) ความเงียบสงัด สภาพจิตใจที่สงบนิ่ง และสูงส่ง
ซึ่งย่อมาจากคำว่า “ซาบิชี่” (Sabishii / 寂びしい) ที่แปลว่า เหงา เศร้า เดียวดาย
Wabi-sabi (侘寂) จึงเป็นหลักแนวคิดที่ว่า "สรรพสิ่งไม่สมบูรณ์แบบ"
รวมกันแล้ว Wabi-sabi เป็นแนวความคิดที่มองว่า "สรรพสิ่งนั้นไม่สมบูรณ์แบบ"
เป็นแนวคิดที่ได้มาจากการเรียนการสอน ทางพุทธศาสนา
ที่เข้าใจถึงวัฏจักรของธรรมชาติที่ไม่คงทนถาวร มีการเกิด เสื่อมโทรม และตาย
ทุกสิ่งล้วนเรียบง่าย เจียมเนื้อเจียมตัวและไม่เร่งรีบ
Wabi-sabi จึงเป็นความงามที่เรียบง่าย เจียมเนื้อเจียมตัว และมีความเข้มงวด
Wabi-sabi เป็นหัวใจหลักแห่งความงาม ตามลัทธิเซน
คุณจะเห็น ความงามตามแบบ Wabi-sabi จำนวนมากที่มีความไม่สมดุล ไม่สมบูรณ์
หยาบกร้าน และไม่มีการออกแบบที่ซับซ้อน หรือมีการวางแผนใดๆ
ความงามตามธรรมชาตินี้ ถูกนำไปใช้โดยชาวญี่ปุ่น ในหลายสิ่งหลายอย่าง
เช่น งานเซรามิก ภาพวาด สถาปัตยกรรม ดนตรีแบบดั้งเดิม ฯลฯ
"วาบิ-ซาบิ" คือความงามตามทัศนะ ของ "เซน"เป็นความงามที่ไม่ต้องการ "แบบ" แห่งความสมบูรณ์
คือความงามที่หลุดออกจาก "แบบ" แห่งความสมบูรณ์แล้ว
เพราะทุกสิ่งในโลกนั้นล้วนไม่สมบูรณ์ "แบบ" ที่สมบูรณ์ อาจจะมี แต่สิ่งสมบูรณ์คงไม่จริง
ทุกสิ่งสมบูรณ์ในความไม่สมบูรณ์ของมัน
Wabi-sabi
หัวใจหลักแห่งความงาม ตามลัทธิเซนหลักการความงามของ วาบิ-ซาบิ" (侘寂 , wabi-sabi )
เป็นหัวใจแห่งความงาม ตามลัทธิเซนโดยมีหลักการ อยู่ 7 หลักการคือ
-Kanso (簡素) : Simplicity or elimination of clutter.ความเรียบง่าย หรือการขจัดองค์ประกอบที่ฟุ่มเฟือยออกไป
เปิดเผยถึงความเป็นจริงตามธรรมชาติ
สิ่งที่จะแสดงในแบบธรรมดาเรียบง่ายอย่างธรรมชาติ ไร้การปรุงแต่ง
คงความเรียบง่ายธรรมดาของสิ่งนั้นๆไว้
ความเรียบง่าย ที่แสดงสัจจะแท้จริงของธรรมชาติอย่างตรงไปตรงมา
-Fukinsei (不均整) : Asymmetry or irregularity.ความไม่สมส่วน ไม่สมมาตร ไม่สม่ำเสมอ
ความคิดของการควบคุมความสมดุลในองค์ประกอบ
ผ่านความไม่สมส่วนและความไม่สมบูรณ์ เป็นทฤษฎีของความงาม เซน (ZEN)
ตัวอย่างเช่นในภาพวาด Enso (วงกลม "เซน") มักจะวาดเป็นวงกลมที่ไม่สมบูรณ์
เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของความไม่สมดุล ความไม่สมบูรณ์ เป็นส่วนหนึ่งของการดำรงอยู่
ความสัมพันธ์ที่มีความกลมกลืนกัน ในความไม่สมดุลยังมีความสมดุล
คือความงามตามธรรมชาติ ที่เต็มไปด้วยความน่าดึงดูด
-Shibui/Shibumi (渋味)Beautiful by being understated, or by being preciselyความสมถะ เนื้อแท้ แก่นแท้ของวัตถุ แนวคิดของการออกแบบที่เรียบง่าย
คือความสมถะ และความงามผ่านการออกแบบที่ชัดเจนและไม่มีอะไรเพิ่มเติม
"เรียบง่ายโดยไม่ต้องฉูดฉาด. ความเรียบง่ายสง่างาม ความกะทัดรัดชัดเจน"
เป็นคำที่บางครั้งใช้วันนี้ในการอธิบายสิ่ง ที่เรียบง่าย แต่สวยงาม
-Shizen (自然) : Naturalnessความเป็นธรรมชาติ ความเป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติ ไร้การปรุงแต่ง
เช่น การเปิดเผยเนื้อแท้ของลายไม้
หมายถึงความเป็นธรรมชาติ ในการที่จะหลีกเลี่ยงการก่อสร้างเทียม
การวิเคราะห์วิธีการนี้จะต้องหาและแสดงในลักษณะธรรมดา ที่เรียบง่าย และเป็นธรรมชาติ
เพื่อให้ได้ไปถึงที่รากฐาน ตามธรรมชาติของมัน
ถึงแม้จะมีการออกแบบ ที่เรากำลังพยายามที่จะสร้างสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ
และมันไม่ได้เป็นธรรมชาติดิบ แต่ผู้ชมรับรู้ได้ถึงความรู้สึก ถึงวัตถุประสงค์และความตั้งใจ
-Yugen (幽玄) : Profundity or suggestion rather than revelationความล้ำลึก ความแยบยล ความงามอันแท้จริงที่สามารถปลุก ให้ตื่นจากความไม่รู้
ความลึกซึ้ง ความงามที่แท้จริงคงอยู่ โดยมีองค์ประกอบหรือความหมายที่ซ่อนอยู่
ในสิ่งที่ไม่อาจเห็นได้ด้วยตาอย่างชัดเจน ในตัวหนังสือไม่กี่คำ หรือเส้นเพียงไม่กี่เส้น
เช่น สวนญี่ปุ่นนั้นสามารถจะกล่าวได้ว่า เป็นที่รวมของภูมิปัญญา และองค์ประกอบสัญลักษณ์
นักออกแบบสามารถคิดหลายวิธีการ เพื่อที่จะบ่งบอกถึงการมองเห็นที่มากขึ้นโดยไม่แสดง
นั่นก็คือการแสดงมากขึ้นโดยการแสดงออกแต่น้อย
-Datsuzoku (脱俗) : Freedom from habit or formulaความเป็นอิสระจากกฎเกณฑ์ รูปแบบ ประเพณีนิยม หลบหนีจากชีวิตประจำวัน
หลักการนี้จะอธิบายถึงความรู้สึกของความประหลาดใจ
และความประหลาดใจ เมื่อได้ตระหนักว่า พวกเขาสามารถมีอิสระจากข้อผูกมัด
มีอิสระจากกฏเกณฑ์ หรือข้อจำกัดต่างๆ นักออกแบบควรมีความคิด จินตนาการของตน
แล้วปลดปล่อยความคิดสร้างสรรค์ ให้เป็นไปอย่างอิสระ
-Seijaku (静寂) : Tranquility or an energized calm (quite)พลังของความสงบ ความเงียบสงบ ความสงัดในจิตใจอันไม่ถูกเงื่อนไขใดใดร้อยรัด
ความเงียบสงบ สันโดษ นี้อาจจะเกี่ยวข้องกับความรู้สึกที่คุณอาจจะมี เมื่อได้อยู่ในสวนญี่ปุ่น
Wabi-sabi (侘寂) คือปรัชญาของความงามญี่ปุ่นความไม่สมบูรณ์และอนิจจัง ถือว่าเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด เกี่ยวกับสุนทรียศาสตร์ของญี่ปุ่น
ไม่ใช่ว่าเพียงเพราะมีข้อบกพร่อง แล้วนั่นก็คือ Wabi Sabi
มันเป็นไปไม่ได้ที่จะอธิบายด้วยคำพูด คุณจะต้องใช้ความรู้สึกสำหรับ Wabi-sabi
Wabi-sabi (侘寂)สำหรับผมเป็นการรับรู้ที่ไม่อาจอธิบายได้ เพียงแค่มองดูหรืออ่าน
เหมือนรู้ว่าคืออะไร แต่อธิบายไม่ได้
ปรัชญาที่อยู่ในจิตวิญญาณของชาวญี่ปุ่นนี้
ไม่ว่าจะเป็นวิถีแห่ง "เซน"(ZEN) หรือ Wabi-sabi (侘寂)
ทำให้งานดีไซน์ การออกแบบ ของชาวญี่ปุ่น ทั้งสุขุมลุ่มลึก มีความนัย
ละเมียดละไม เข้าใจความเป็นธรรมชาติ
และมีเอกลักษณ์เฉพาะ ที่ไม่เหมือนใคร
จาก
https://fdesignbasis.blogspot.com/2014/04/japan-design-2-wabi-sabi.html?m=1
