คำสอนของฮวงโป :บันทึกวาน-ลิง

[ฐิตา]

   ๓๐. ผู้แก่อาวุโส

   ในคราวท่องเที่ยวไปตามที่ต่าง ๆ ท่านครูบาของเราได้ไปเยี่ยมครูบา นาน-ฉึ่น ซึ่งเป็นผู้แก่อาวุโส วันหนึ่งในเวลาอาหาร ท่านถือเอาภาชนะอาหารของท่านแล้ว นั่งลงตรงข้ามเก้าอี้อันสูงของท่าน นาน-ฉึ่น เป็นการนั่งคู่กัน

   ท่าน นาน-ฉึ่น เห็นดังนั้น ก็ได้ก้าวลงมาเพื่อทำการต้อนรับท่านและได้ถามท่านว่า ท่านที่เคารพ ท่านได้ดำเนินตาม ทาง นี้มาเป็นเวลานานเท่าไหร่แล้ว ?”
   ตั้งแต่ก่อนศักราชชองภิศมราชามาทีเดียว” ท่านครูบาตอบ
   ท่าน นาน-ฉึ่น ได้ร้องขึ้นว่า “แน่น๊ะ ? มันก็ดูราวกะว่าท่านครูบาหม่ามีหลานปู่ที่เข้าทีอยู่ที่นี่คนหนึ่ง” ดังนั้นท่านครูบาของเราได้เดินออกไปเสียอย่างเงียบกริบ

   ต่อมาสองสามวัน เมื่อท่านครูบาของเรากำลังจะออกเดินทางไป ท่าน นาน-ฉึ่น ได้ท้วงว่า “ท่านเป็นคนใหญ่โต ทำไมจึงสวมหมวกขนาดน่าหัวเราะเช่นนั้นเล่า ?”

   “อ้อ เพราะมันบรรจุโลกธาตุไว้จำนวนมหึมานั่นเอง” ท่านครูบาตอบ
   “เอ้า แล้วของผมเล่า เป็นยังไง ?” ท่าน นาน-ฉึ่น ถาม แต่ท่านครูบาของเราได้สวมหมวกและได้เดินออกไปเสียแล้ว

[ฐิตา]

   ๓๑. ความนิ่งเงียบ

   อีกคราวหนึ่ง ท่านครูบาของเรานั่งอยู่ในห้องน้ำชา ท่าน นาน-ฉึ่น ได้ลงมาและถามท่านว่า “ข้อที่ว่า ญาณทัศนะอันแจ่มแจ้งต่อพุทธสภาวะย่อมเป็นผลเกิดมาจากการศึกษาธฺยานะ และปรัชญา นั้นมันหมายความว่าอย่างไรกัน ?

   ท่านครูบาของเราได้ตอบว่า “มันหมายความว่า ตั้งแต่เช้าจนค่ำเราตั้งไม่ยึดมั่นถือมั่นในสิ่งใดเลยแม้แต่สิ่งเดียว”
   “แต่นั่น มิใช่เป็นเพียงการตีความหมายเอาตามความเห็นส่วนตัวของท่านที่เคารพเอง ดอกหรือ ?” ท่าน นาน-ฉึ่น กล่าว
   “ข้าพเจ้าเป็นคนทะลึ่งอวดดีถึงเพียงนั้นได้อย่างไรกันหนอ ?” ท่านครูบาของเราตอบ

   “ดีแล้ว ท่านที่เคารพ คนเป็นอันมากอาจจะยอมจ่ายเงินสด ๆ ออกไปเพื่อเป็นค่าน้ำข้าว แต่กับคนพวกไหนนะ ที่ท่านจะขอร้องให้เขาบริจาคอะไร ๆ เพื่อรองเท้าฟางที่ถักเองในครัวเรือนชนิดนั้นสักคู่หนึ่ง ?”
   ตอนนี้ ท่านครูบาของเราคงนิ่งเงียบอยู่

   ต่อมา เว่ยซานได้เอ่ยถึงเหตุการณ์ตอนนี้กับยางซาน และถามว่า การนิ่งของครูบาของเรานั้น หมายถึงการแพ้ได้หรือไม่
   “โอ ไม่ได้ดอก ! คุณก็รู้อยู่แน่ ๆ แล้วนี่ว่า ท่านครูบาฮวงโปนั้นมีความเฉลียวฉลาดอย่างกะเสือ มิใช่หรือ ?”
   “ความลึกซึ้งของคุณช่างไม่มีขอบเขตเสียจริง ๆ” เว่ยซานอุทาน

[ฐิตา]

     
   ๓๒. จะใช้อะไรตัดผักเหล่านั้นเล่า ?

   ครั้งหนึ่ง ท่านครูบาของเราได้ขออนุญาตเพื่อออกไปข้างนอกสักครู่และท่าน นาน-ซาน ได้ถามว่าจะไปไหน
   “ข้าพเจ้าจะออกไปเอาผักสักหน่อยเท่านั้นเอง” ท่านครูตอบ
   “ท่านจะใช้อะไรตัดผักเหล่านั้นเล่า ?” ท่าน นาน-ซาน ถาม

   ท่านครูบาของเราได้ชูมีดของท่านขึ้น ทันใดนั้น ท่าน นาน-ซาน ได้ท้วงว่า “อ้าว การทำอย่างนั้น ใช้ได้สำหรับแขกแต่ใช้ไม่ได้สำหรับเจ้าของบ้าน”
   ท่านครูบาของเราได้แสดงความชอบใจด้วยการโค้ง ๓ ครั้ง

[ฐิตา]

   ๓๓. ภิกษุผู้เป็นนักล่าเลียงผา

   วันหนึ่ง ภิกษุผู้มาใหม่ห้ารูปด้วยกัน ได้ปรากฏตัวต่อหน้าครูบาของเราคราวเดียวกันทั้งหมู่ ภิกษุองค์หนึ่งในบรรดาภิกษุเท่านั้นแทนที่จะทำความเคารพตามธรรมเนียม กลับยืนเอามือเขียนอากาศเป็นรูปวงกลมอยู่ตรงหน้า

   “ท่านทราบไหมว่า ทำอย่างไรจึงจะเป็นสุนัขไล่เนื้อที่ดี ?” ท่านครูบาของเรา ได้กล่าวถามภิกษุรูปนั้น
   “ข้าพเจ้าต้องติดตามกลิ่นของเลียงผา ซิครับ”
   “ถ้าเลียงผาเป็นสัตว์ที่ไม่มีกลิ่นเล่า เธอจะติดตามอะไร ?”
   “ถ้าดังนั้น ผมต้องติดตามรอยกีบของมัน ซิครับ”

   “ถ้ารอยกีบของมันไม่มีเล่า เธอจะทำอย่างไร ?”
   “ข้าพเจ้าก็ยังติดตามร่องรอยอย่างอื่น ๆ ของสัตว์นั้นได้อยู่นี่ครับ”
   “ถ้าร่องรอยอะไร ๆ ก็ไม่มีเล่า เธอจะติดตามอะไรได้อย่างไร ?”
   “ในกรณีเช่นนั้น มันต้องเป็นเลียงผาที่ตายแล้ว โดยแน่นอน” ภิกษุรูปนั้นได้ตอบไปในที่สุด

   ท่านครูบาของเราไม่ได้กล่าวอะไรอีกเลยในขณะนั้น แต่ในวันรุ่งขึ้น ครั้นเสร็จจากการแสดงธรรมแล้ว ท่านได้ขอร้องว่า “ภิกษุผู้เป็นนักล่าเลียงผาเมื่อวานนี้ โปรดก้าวออกมาที่นี่” ภิกษุรูปนั้นกระทำตามและท่านครูบาของเราได้ถามขึ้นว่า “สหายที่เคารพของข้าพเจ้าเมื่อวานนี้ท่านถูกปล่อยไปโดยไม่มีการพูดอะไร ท่านทราบไหมว่ามันหมายความว่าอย่างไร ?"

   เมื่อเห็นว่าภิกษุนั้นไม่มีคำตอบอะไร ท่านครูบาได้กล่าวต่อไปว่า “อ้าว ท่านจะเรียกตัวเองว่าเป็นภิกษุที่แท้จริงรูปหนึ่ง ก็ได้ แต่ที่แท้ท่านเป็นเพียงสามเณรปริยัติสมัครเล่นรูปหนึ่งเท่านั้น”

[ฐิตา]

   ๓๔. เธออยู่ที่ไหน ?

   ครั้งหนึ่ง พอท่านครูบาของเราเลิกการประชุมเทศนารอบประจำวันที่อาวาส กาย-ยวน ใกล้ ๆ กับฮุงเจา บังเอิญข้าพเจ้า (เป่ย-สุ่ย ผู้บันทึกเรื่องนี้) ได้ไปถึงบริเวณนั้นพอดี ทันใดนั้นเอง ข้าพเจ้าได้เหลือบเห็นภาพเขียนที่ฝาผนังภาพหนึ่ง และเมื่อได้ถามภิกษุผู้เป็นเจ้าหน้าที่ดูแลสถานที่นั้นก็ได้ทราบว่าเป็นภาพ ของภิกษุผู้มีชื่อเสียงรูปหนึ่ง

   ข้าพเจ้าได้พูดว่า “จริงหรือนี่ ? ถูกแล้ว กระผมได้เห็นภาพเหมือนของท่านผู้นั้นอยู่ตรงหน้าผม แต่ตัวจริงของบุคคลนั้นเล่าอยู่ที่ไหน ?” คำถามของข้าพเจ้าได้รับคำตอบเป็นเพียงดุษณีภาพ
   ดังนั้น ข้าพเจ้าจึงท้วงว่า “แต่ที่แท้นั้น ภิกษุที่บรรลุเซ็น ก็มีอยู่ในวิหารนี้มิใช่หรือ ?”
   “ถูกแล้ว” มีอยู่หนึ่ง

   หลังจากนั้น ข้าพเจ้าได้ขอพบในที่ประชุมใหญ่พร้อมทั้งท่านครูบา และได้เล่าถึงการสนทนาเมื่อตะกี้หยก ๆ แก่ท่าน
   “เป่ย สุ่ย !” ท่านร้องขึ้นดัง ๆ
   “ขอรับ !” ข้าพเจ้าขานรับด้วยความเคารพ
   “เธออยู่ที่ไหน ?”

   เมื่อได้เห็นว่าไม่มีคำตอบใด ๆ ที่อาจตอบแก่คำถามเช่นนั้นได้ ข้าพเจ้าก็ได้ขอร้องให้ท่านครูบาของเรา กลับเข้าไปในโรงแสดงธรรมและแสดงธรรมต่อไป

นำมาแบ่งปันโดย.. baby@home - http://agaligohome.fix.gs/index.php?topic=320.0