..... ที่มาแห่งพระสูตร ธรรมทั้งสองนี้ได้ชื่อว่า “ธรรมฝ่ายขาว” ซึ่งพระองค์
ทรงแสดงแก่ภิกษุทั้งหลาย ว่า สุกกธรรม ๒ อย่างนี้ คุ้มครองโลก จึงยังคงทำให้โลกมีคำว่า “มารดา น้า ป้า ภรรยาของอาจารย์หรือภรรยาของครู โลกจึงไม่ถึงความสำส่อนกันเหมือนพวกแกะ แพะ ไก่ หมู สุนัขบ้าน สุนัขจิ้งจอก”...
..... เหตุให้เกิดหิริและโอตตัปปะ หิริเกิดขึ้นโดยอาศัยเหตุให้เกิดความละอาย ดังนี้
..... “นึกถึงชาติ” เช่น นึกว่า ชื่อว่าการกระทำความชั่วนี้ ไม่ใช่การกระทำของคนผู้มีชาติเจริญ แต่เป็นการกระทำของผู้มีชาติต่ำ ผู้เจริญเช่นเราไม่ควรกระทำกรรมนี้เลย คิดได้ดังนี้แล้ว งดเว้นบาปได้ ชื่อว่า หิริเกิดขึ้นแล้ว
..... “นึกถึงวัย” เช่นนึกว่า ชื่อว่า การกระทำความชั่วนี้ เป็นกรรมที่คนหนุ่มสาวกระทำ คนที่ตั้งอยู่ในวัยสูงเช่นเรา ไม่ควรทำกรรมนี้ คิดได้ดังนี้แล้วงดเว้นบาปได้
..... “นึกถึงความเป็นผู้กล้า” เช่นนึกว่า ชื่อว่าการกระทำความชั่วนี้ เป็นการกระทำของผู้ที่อ่อนแอ คนที่แข็งแรงสมบูรณ์เช่นเราไม่ควรทำกรรมนี้
..... “นึกถึงความเป็นผู้คงแก่เรียน” เช่นนึกว่า การกระทำความชั่วนี้เป็นการกระทำของอันธพาล มิิใช่การกระทำของบัณฑิตผู้คงแก่เรียนเช่นเรา
..... “นึกถึงสถานะ” เช่นนึกว่า การกระทำความชั่วนี้ เป็นการกระทำของโจร มิใช่การกระทำของเราผู้เป็นครูผู้สอนคน
..... “นึกถึงความเป็นทายาทผู้รับมรดก” เช่นนึกว่า ชื่อว่ากระทำความชั่วนี้ เป็นการกระทำของผู้ไร้ความมั่งคงทางทรัพย์สมบัติ มิใช่การกระทำของเราที่จะเป็นผู้รับมรดก
..... “นึกถึงพระศาสดา” เช่นนึกว่า ชื่อว่าการกระทำความชั่วนี้ เป็นการกระทำของผู้ที่ไม่เคารพเชื่อฟังพระพุทธเจ้า มิใช่การกระทำของเราผู้เคารพพระศาสดา เราไม่ควรทำกรรมนี้
....... “นึกถึงการประพฤติพรหมจรรย์” เช่นนึกว่า ชื่อว่าการกระทำความชั่วนี้ เป็นการกระทำของผู้ไม่มีแก่นสาร ผู้หวังประพฤติอยู่ในพรหมจรรย์เช่นเรา ไม่ควรกระทำกรรมนี้
...
... โอตตัปปะเกิดขึ้นโดยอาศัยเหตุให้เกิดความเกรงกลัว ดังนี้
........ “อัตตานุวาทภัย” นึงถึงภัย คือ การที่ตนเองยังต้องตำหนิตนเอง (ไม่อาจยกโทษหรือยอมรับการกระทำนั้นได้ แม้เวลาจะล่วงเลยมานานแล้วก็ตาม ภัยข้อนี้ท่านจัดโดยมิได้นึกถึงส่วนที่เป็นคุณสมบัติของตนเอง เช่น วัย ชาติ เป็นต้น)
....... “ปรานุวาทภัย” นึกถึงภัย คือ การตำหนิติเตียนจากผู้อื่น หรือคนที่ตนรัก
...... “ทัณฑภัย” นึกถึงภัย คือ การถูกลงอาญา
...... “ทุคติภัย” ภัยคือ การเข้าถึงภพภูมิอันไม่น่าปรารถนา (เปรตและอสูรกาย เป็นต้น)
>>> F/B Dhamma today ธรรมะทูเดย์
