พระธรรมโฆษาจารย์กุมารชีพ 鳩摩羅什
鸠 摩 罗 什 大 师 画 传
แปลและเรียบเรียงโดยวรรณพร เรืองรองปัญญา
一千五百年前，在中国北方的割据政权中，先后有两个国君为了一位西域高僧而发动战争。最后，这位高僧被秦国君姚兴恭迎至长安。他，就是享誉西域和中土的佛教学者、著名的佛经翻译家鸠摩罗什（梵文kumarajiva,公元344--413）
กว่า หนึ่งพันห้าร้อยปีล่วงมาแล้ว ณ เขตแบ่งแยกอำนาจการปกครองทางเหนือของประเทศจีน มีกษัตริย์ 2 พระองค์ได้ทำศึกสงครามกันเพื่อช่วงชิงพระสงฆ์รูปหนึ่ง(จากประจิมประเทศ) ซึ่งมีสติปัญญาเฉียบแหลม ในที่สุดพระสงฆ์รูปนี้ได้ถูกนิมนต์ไปนครฉางอานโดยกษัตริย์เอี๋ยวซิงแห่ง ราชวงศ์ฉิน พระสงฆ์รูปนี้คือ กุมารชีพ ผู้เชี่ยวชาญพุทธศาสนาและนักแปลคัมภีร์มีชื่อ ซึ่งได้รับการยกย่องทั้งจากประจิมประเทศและประเทศจีน พระสงฆ์รูปนั้นคือ กุมารชีวะ ปี พ.ศ.334-413
鸠摩罗什的父亲鸠摩罗炎是相门之子，他家世代为相，系天竺过婆罗门族人。然而。出身于相门的鸠摩罗炎却对政治不感兴趣，立志出家修行，为此。罗炎的父亲 决定提早把相位传给自己的儿子。罗炎知道这一决定后，在一个寂静的夜晚离家出走，到寺里受了具足戒，成为一名庄严的比丘。
กุมารชีพ เป็นบุตรชายของกุมารายนะ ตระกูลของกุมารายนะเป็นอัครมหาเสนาบดีมาหลายชั่วคน ท่านกำเนิดในวรรณะพราหมณ์อันสูงศักดิ์แห่งชมพูทวีป แต่กลับไม่สนใจทางด้านการเมือง ตั้งใจปฏิญาณจะออกบวชบำเพ็ญธรรม ด้วยเหตุนี้บิดาของกุมารายนะจึงรีบตัดสินใจจะยกตำแหน่งอัครเมสาบดีให้แก่ บุตรชายเมื่อกุมารายนะทราบเรื่องการตัดสินใจของบิดา ดังนั้นในคืนอันสงบเงียบกุมารายนะ จึงได้หนีจากบ้านไปที่วัดแห่งหนึ่งเพื่ออุปสมบท เป็นพระภิกษุที่เคร่งในธรรมวินัย
罗炎出家后，唯恐父亲仍要逼他继承相位，便千里迢迢，远走佛教盛行的龟兹。一路上，他翻山越岭，跨过湍急的河流，穿越塔克拉玛干沙漠，走过野兽出没的森林。白天摘野果充饥，夜里在山洞过夜。他忘却了困难，感到像逃出笼子的鸟儿那样舒畅愉快。
ถึงแม้กุมารายนะได้ออกบวชแล้ว ก้ยังวิตกว่าบิดาจะบังคับให้กลับไปสืบทอดตำแหน่งจึงได้ตัดสินใจออกจาริกไป ยังแคว้นกุฉา ซึ่งเป็นเมืองที่นับถือพุทธศาสนาอย่างแพร่หลายระหว่างทางท่านได้ฝ่าฟัน อุปสรรคนานัปการ ปีนภูเขาอันสุงชัน ข้ามแม่น้ำที่เชี่ยวกราก ฝ่านทะเลทรายตากลามากัน และป่าดงพงไพรที่มีสัตว์ร้ายชุกชุม กลางวันประทังความหิวด้วยผลไม้ป่า ค่ำคืนนอนพักรมตามถ้ำ แต่ท่านก็ไม่รู้สึกถึงความยากลำบากทั้งมวลที่ได้รับ กลับรู้สึกเหมือนนกน้อยที่หลุดพ้นจากรง มีทั้งความสุขและอิสระ
龟兹国位于中国西北，既现在的新疆塔里木盆地的北侧的库车县一带。年轻的龟兹国王白纯听说罗炎舍弃荣华富贵出家，十分仰慕，亲自出城，把形容憔悴而气质高贵优雅的罗炎迎进王宫。
แคว้น กุฉา ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศจีน ปัจจุบันคืออำเภอคู่เชอ ซึ่งอยู่ด้านเหนือของถ้ำหลี่มู่เผิน แห่งมณฑลซินเจียง กษัตริย์ของแคว้นกุฉาซึ่งมีพระชนม์มายุเยาว์วัยพระนามว่า ไป่ฉุน ทรงทราบข่าวเกี่ยวกับการสละยศถาบรรดาศักดิ์เพื่อออกบวชของกุมารายนะ ทรงมีศรัทธาปสาทะในตัวกุมารายนะมาก จึงได้เสด็จออกมาต้อนรับด้วยพระองค์เอง และนิมนต์กุมารายนะซึ่งมีสีหน้าอิดโรยจากการเดินทาง แต่ก็ยังคงบุคลิกที่สง่างาม ให้เข้าไปในวังด้วยกัน
罗炎在王宫受到了热情的款待，到了第三天，国王便宣布请罗炎担任国师的决定。罗炎无法推托，只得留在宫中。再说国王的妹妹公主耆婆已年届二十，生得聪明美丽，才智出众，慕名求婚者很多，却没有一位能让她看中的。她每天除了在花园里散步，便是在闺房安安静静的看书读经。
กุมารายนะได้รับการรับรองอย่างอบอุ่นจากกษัตริย์ไป่ฉุน หลังจากนั้น 3 วัน กษัตริย์ไป่ฉุนทรงตัดสินพระทัยประกาศแต่งตั้งให้กุมารายนะรับตำแหน่งเป็นพระ ราชครู กุมารายนะไม่สามารถอ้างเหตุผลปฏิเสธได้จึงต้องพำนักอยู่ในวัง กล่าวถึงพระขนิษฐาของกษัตริย์ไป่ฉุน พระนามว่าองค์หญิงฉีผอ ทรงมีพระชนมายุ 20 พรรษา พระสิริโฉมงดงามสติปัญญาหลักแหลมเหนือผู้ใด มีผู้ใฝ่ผันจะสู่ขอมากมาย แต่ไม่มีใครสักคนที่องค์หญิงฉีผอถูกตาต้องใจเลย ทุกๆวันองค์หญิงฉีผอ นอกจากเดินเล่นอยู่ในอุทยานแล้วก็ใช้เวลาอยู่ในห้องส่วนพระองค์อ่านหนังสือ ศึกษาธรรมะ
从天竺国来了贵宾的事，耆婆也有所闻，这天，她从闺房出来，在宫中碰见王兄正陪着一位陌生的男子走来。她刚想回避，被国王叫住了。国王为公主和罗炎做了介绍，罗炎恭敬的合掌致礼，公主看到这位温文尔雅的比丘，禁不住怦然心动，害羞地跑开去。องค์ หญิงฉีผอ พอจะทราบเรื่องราวเกี่ยวกับแขกผู้ทรงเกียรติที่มาเยือนจากชมพูทวีป วันหนึ่งขณะที่เสด็จออกจากห้องประทับ ก็เผชิญกับพระเชษฐาซึ่งเสด็จเคียงข้างมากับชายแปลหน้าผู้หนึ่ง ขณะที่คิดจะเดินเลี่ยง พระเชษฐาก็สั่งให้หยุดและแนะนำให้รู้จักกับกุมารายนะ กุมารายนะพนมมือแสดงความเคารพ เมื่อองค์หญิงได้ทอดพระเนตรเห็นพระภิกษุผู้มีบุคลิกงามสง่าสำรวม พระหทัยก็รู้สึกหวั่นไหวทันทีและรีบเดินจากไปอย่างเอียงอาย
国王把这一切都看在眼里。他正想让罗炎长久留在龟兹国，便准备亲自撮合这门亲事。过了几天，他让人把罗炎和公主都请来一手拉着一个，兴致勃勃的说：“你们真是天造地设的一对呀！”罗炎一时不知所措。尽管他深知国王的旨意是不能违抗的，但还是试图推托。
กษัตริย์ ไปฉุนทรงทอดพระเนตรเห็นและเข้าพระทัยทุกอย่าง พระองค์เองก็มีพระประสงค์จะให้กุมารายนะพำนักอยู่แคว้นกุฉาตลอดไป ดังนั้นจึงทรงวางแผนเตรียมการสู่ขอและจัดพิธีสยุมพรให้ด้วยพระองค์เอง หลายวันต่อมากษัตริย์ไป่ฉุนจึงรับสั่งให้พระขนิษฐาและกุมารายนะเข้าเฝ้า เมื่อทั้งสองมาถึงพระองค์ทรงกุมมือคนทั้งสองไว รับสั่งด้วยความพอพระทัยว่า “ท่านทั้งสองเสมือนคู่ที่ฟ้าดินสรรค์สร้างมาจริงๆ” ทันใดนั้น กุมารายนะรู้ตัวดีแต่ไม่ทราบจะทำอย่างไร แม้จะเข้าใจดีว่าพระบัญชานั้นไม่อาจขัดขืนได้ แต่ก็ลองพยายามบ่ายเบี่ยง
罗炎向国王陈述自己的意见，可是不等他说完，国王的不高兴地说：“出家后难道不可以还俗吗？娶了妻子就不能再读经吗？”在国王的坚持下，罗炎只好答应这门婚事。他先依照佛教律仪，在当地高僧的见证下，舍戒还俗，脱下僧衣，穿上华丽的贵族服装。
กุ มารายนะพยายามอธิบายความคิดเห็นของตน แต่กษัตริย์ไป่ฉุนไม่รอให้กุมารายนะพูดจบ พระองค์ทรงกริ้วและรับสั่งว่า “ออกบวชแล้วก็ลาสิกขาบทได้มิใช่หรือ แต่งงานแล้วไม่สามารถศึกษาธรรมต่อไปได้หรือไร” ภายใต้การยืนกรานของกษัตริย์ไป่ฉุน กุมารายนะจำต้องตอบรับเรื่องพิธีสยุมพรและปฏิบัติตามพุทธพิธี ภายใต้การรู้เห็นเป็นพยานของพระเถระผู้ใหญ่ ละการถือศีลนุ่งจีวรและเปลี่ยนมาสวมใส่อาภรณ์อันสวยงามของผู้สูงศักดิ์
婚礼隆重的举行。国王和王后亲自把盏，祝福新人福慧双修，恩爱长久。大臣们举杯祝贺，脸上充满了笑容。公主美丽的容貌，含情的双眸，聪慧的谈吐和贤静的举止，使罗炎在现实面前不得不改变初衷。
พิธีสยุมพรจัดขึ้นอย่างยิ่งใหญ่ กษัตริย์และพระราชินีทรงเลี้ยงรับรองแขกและข้าราชบริพารด้วยพระองค์เอง ทรงอวยพรให้คู่ข่าวสาวมีความสุขรักกันชั่วนิรันดรืให้ทะนุถนอมและศึกษา บำเพ็ญธรรมพร้อมๆกันไป ข้าราชบริพารก็พร้อมใจถวายพระพรด้วยรอยยิ้มกันถ้วนหน้า ความงดงามแช่มช้อยและสายดาสดใสหวานซึ้งขององค์หญิงประกอบกับการสนทนาที่ เฉลียวฉลาด กิริยาท่าทางสงบเสงี่ยม ทำให้กุมารายนะยอมจำนนต่อความจริงที่ปรากฏอยู่เบื้องหน้า และเปลี่ยนแปลงความตั้งใจโดยสิ้นเชิง
婚后不久，公主便怀孕了，罗炎看到公主腹部有一个美丽的红色圆形胎记，非常高兴，因为这是日后必生大智慧之子的征兆。公主怀孕后变得更加聪明。有一天， 他突然用流利的天竺语与罗炎谈起话来，这使她自己和罗炎都十分惊讶。从此，他们夫妻经常在一起讨论佛经，使公主对佛教教义有了深刻的了解，这天，宫女在与 公主谈北面山上的雀梨大寺和寺内的高僧。
หลังพิธีสยุมพรไม่นาน องค์หญิงก็ทรงพระครรภ์ กุมารายนะเห็นพระครรภ์มีสัณฐานกลมแดงงดงาม มีความปิติยินดีขึ้นมาว่าทารกในครรภ์ต้องเป็นผู้ยิ่งใหญ่ที่เปี่ยมล้นด้วย ปัญญามาถือกำเนิดแน่ หลังจากทรงพระครรภ์ องค์หญิงก็มีความเฉลียวฉลาดยิ่งขึ้น อยู่มาวันหนึ่งนางใช้ภาษาภารตะสนทนากันพระสวามีอย่างคล่องแคล่ว เหตุการณ์เช่นนี้ยิ่งทำให้สองสามีภรรยารู้สึกตื่นเต้นอัศจรรย์ใจ ตั้งแต่นั้นมาทั้งสองท่านก็ได้แลกเปลี่ยนสนทนาธรรมซึ่งกันและกัน ทำให้องค์หญิงเข้าใจลึกซึ้งเกี่ยวกับพุทธธรรมมากขึ้น วันหนึ่งนางกำนัลกำลังสนทนากับองค์หญิงถึงพระเถระผู้ใหญ่ในวัดเชวี่ยหลี่ ซึ่งตั้งอยู่ขนเขาทางทิศเหนือของแคว้นกุฉา
公主早就想去寺庙礼佛，于是就征得丈夫同意，邀请了几位王族妇女和大臣的夫人们，准备了几车物品，又请了几位德行高尚的比丘尼，坐上马车，在一个阳光明媚的日子里，向雀梨寺出发。僧人们按礼节接待了她们，安排她们在寺庙右边的女宾馆挂单。
องค์หญิงฉีผอมีพระประสงค์จะไปสักการบูชาพระอยู่แล้ว เมื่อได้รับการเห็นชอบจากพระสวามี ก็ทรงชักชวนภริยาข้าราชการผู้ใหญ่อีกหลายท่านจัดเตรียมข้าวของหลายคันรถ พร้อมทั้งนิมนต์ภิกษุณีที่มีวัตรปฏิบัติดตามและจิตใจบริสุทธิ์หลายรูป ขึ้นรถม้ามุ่งหน้าสู่วัดเชวี่ยหลี่ท่ามกลางแสงแดดสดใส องค์หญิงได้รับการต้อนรับตามธรรมเนียมจากวัดและจัดให้พำนักอยู่ห้องรับรอง อุบาสิกาที่อยู่ทางขวาของวัด
公主和同去的妇女们天天在寺内礼佛听法。有的妇女理解不了经义，公主就为她们讲解。一天，一位从天竺来的高僧用天竺语讲经，公主听的入了神。高僧讲毕。公主用流利的天竺语提问，这使大家都非常惊讶。
ทุกๆ วันองค์หญิงพร้อมผู้ติดตามจะไปสักการบูชาพระ และฟังเทศน์ศึกษาธรรม มีสตรีบางท่านไม่ค่อยเข้าใจความหมายของคัมภีร์ องค์หญิงก็ทรงอธิบายให้ฟัง วันหนึ่งมีพระเถระผู้ใหญ่จากชมพูทวีปใช้ภาษาภารตะแสดงธรรม องค์หญิงทรงฟังอย่างเพลิดเพลินสนพระทัย เมื่อพระเถระเทศน์จบพระนางได้ใช้ภาษาภารตะหยิบยกปัญหาขึ้นถามอย่างคล่อง แคล่ว ทำให้ทุกคนที่ไปด้วยมีความประหลาดใจเป็นอย่างยิ่ง
寺里的一位叫达摩瞿沙的法师对大家说：“这一定是怀有大智慧之子的缘故。”他见大家不理解，又接着说：“舍利弗是佛陀座下智慧第一的大弟子，据说她母亲 怀孕时，变得智慧过人，连婆罗门中最负盛名的雄辩家梵志都辩不过他。舍利弗降生以后，他母亲又恢复到从前的样子了。”大家听了这番话，都为公主感到高兴。
ใน วัดแห่งนี้มีธรรมมาจารย์ท่านหนึ่งนามว่า “ธรรมโฆษะ” ได้อธิบายกับทุกคนว่า “เหตุที่องค์หญิงมีความสามารถพิเศษนี้ ในครรภ์ของพระนางคงมีทารกที่มีปัญญาหลักแหลมยิ่งใหญ่เป็นแน่” ท่านเห็นทุกคนยังไม่เข้าใจจึงอธิบายต่อว่า “พระสารีบุตรเป็นอัครสาวกที่มีปัญญาเป็นเลิศขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ว่ากันว่าขณะที่มารดาของพระสารีบุตรตั้งครรภ์ มารดาของท่าได้กลายเป็นคนที่มีสติปัญญาเหนือผู้อื่น แม้กระทั่งพราหมณ์นักโต้วาทะอันลือชื่อแห่งตระกูลพราหมณ์ก็ยังโต้สู้ไม่ได้ แต่หลังจากที่พระสารีบุตรถือกำเนิดแล้ว มารดาก็กลับกลายเป็นคนธรรมดาเช่นเดิม” เมื่อทุกคนได้ทราบความจริงแล้วต่างก็แสดงความยินดีกับองค์หญิง
从雀梨寺回宫后，出家的念头在公主的心里一点点滋长着。经过十月怀胎，孩子出生了，是一个健康的男婴。罗炎惊喜万分，给儿子取名鸠摩罗什，他感到很幸福，经常同妻子坐在摇篮边，看着自己的儿子。这孩子耳大面阔，鼻子高挺，相貌不凡。
เมื่อ กลับจากวัดเชวี่ยหลี จิตที่มุ่งมั่นจะออกบวชค่อยๆทวีขึ้นทีละน้อย เมื่อครบกำหนดสิบเดือนของการตั้งครรภ์ ก็ได้ให้กำเนิดทารกเพศชายที่มีพลานามันสมบูรณ์แข็งแรง กุมารายนะตื่นเต้นดีใจเป็นอย่างยิ่งตั้งชื่อให้พระโอรสว่า “กุมารชีพ” ท่านรู้สึกว่าชีวิตมีความสุขมาก และมักจะนั้นอยู่ข้างอู่กับพระชายามองดูพระโอรสอย่างภูมิใจ พระโอรสทรงมีรูปหน้ากว้างใหญ่ หูยาว จมูกโด่ง หน้างามอย่างพิเศษทีเดียว
องค์หญิงออกพรรชา罗什出生以后，公主更加虔诚地信奉佛教。有一天，她向丈夫提出 要去出家。罗炎对她说：“你要出家我不反对，但是孩子还在吃奶，你忍心弃他不顾吗？”公主听了丈夫一番合乎情理的话，暂时打消了出家的念头。
หลัง จากให้กำเนิดพระโอรสกุมารชีพแล้ว องค์หญิงก็ยิ่งศรัทธาเสื่อมใสพุทธศาสนามากขึ้น อยู่มาวันหนึ่ง นางได้ตรัสกับพระสวามีเรื่องขอออกบวช ท่านบอกกับนางว่า “องค์หญิงจะออกบวช ข้าพเจ้าไม่คัดค้าน แต่ลูกน้อยยังต้องการน้ำนมมารดา ท่านจะทอดทิ้งทารกอย่างไม่ปราณีหรือ” องค์หญิงฟังคำพูดของพระสวามีซึ่งเปี่ยมด้วยเหตุผล จึงระงับเรื่องการออกบวชไปชั่วขณะ
后来，公主又生了一个儿子，取名弗沙提婆。公主尽心抚养两个儿子，把出家的念头搁置一边，可是弗沙提婆经常生病，给公主带来很大烦恼。且喜罗什像小树苗 一样茁壮成长着。一天，公主带着罗什在花园散步，随口教了他一首儿歌，谁知只教了一遍，他就会背了。又教了他另一首，刚教完，罗什就有腔有调的唱了起来。 公主又惊又喜。 ต่อมาภายหลังองค์หญิงให้กำเนิดพระโอรสอีกองค์พระนามว่า “ปุษยเทวะ” พระนางทรงทุ่มเททั้งกายใจเพื่อเลี้ยงดูพระโอรสทั้งสอง เรื่องออกบวชนั้นจึงเก็บไว้ก่อน ทว่าพระโอรสองที่ 2 ปุษยเทวะ เป็นเด็กค่อนข้างขี้โรคอ่อนแอ นำความเหน็ดเหนื่อยทุกข์ใจให้องค์หญิงเป็นอย่างมาก โชคดีที่กุมารชีพน้อย เปรียบเสมือนต้นกล้าเติบใหญ่ขึ้นทุกวัน อยู่มาวันหนึ่งองค์หญิงพากุมารชีพเดินเล่นอยู่ในอุทยาน พลางก็สอนกุมารชีพร้องเพลงเดินเพลงหนึ่งคิดไม่ถึงเลยว่าสอนรัองเพียงเที่ยว เดียว กุมารชีพก็สามารถท่องออกมาได้ นางสอนร้องอีกเพลงพอสอนจบ กุมารชีพก็ร้องตามได้ถูกต้องทันทีทั้งสำเนียงและท่วงทำนอง องค์หญิงทั้งตื่นเต้นและดีใจ
没过多久，体弱多病的弗沙提婆夭折了。公主非常伤心，她在骤然间经历了生的痛苦，死的悲哀。她想：我与弗沙提婆的因缘何其短暂啊！在生死、聚散面前，人的力量是那么的渺小！世上的一切，荣华、富贵、欢乐、权力，是那么不可靠！出家的念头再次在她的心头复萌。 ต่อมาไม่นาน ร่างกายที่อ่อนแอขี้โรคของปุษยเทวะ ทำให้เป็นเด็กอายุสั้นเสียชีวิตแต่เยาว์วัย องค์หญิงสุดโทมนัส พระนางได้ลิ้มรสความปวดร้าวยามที่มีชีวิตอนสุดโศกเศร้า เมื่อมีการตายจาก ฉุกคิดได้ว่า เพราะเหตุใดข้ากับบุตรชายปุษยะเทวะจึงมีบุญวาสนาต่อกันสั้นนั้น ภายใต้วัฏจักรการเกิด การพบปะและการพรากจาก ศักยภาพของมนุษย์ช่างน้อยนิดเหลือเกิน สรรพสิ่งทั้งหลายในโลกไม่ว่าความรุ่งโรจน์ ร่ำรวย สุขสบาย อำนาจล้วนไม่อาจยึดถือได้เลย เรื่องการออกบวชที่คิดอยู่เสมอนั้นก็ผุดขี้นอีกครั้ง
四月的一天，阳光明媚，郁闷已久的公主带着几个宫女走出深宫，去郊外散心。白云漂浮，绿草青青，大自然的景色使公主的心情逐渐放松，她不知不觉地朝绿野深处走去。突然，一具白骨出现在眼前，公主刚舒展的心情一下子收紧，沉入到生与死的思考之中。闷闷不乐的回到王宫。 วันหนึ่งในฤดูใบไม้ผลิ องค์หญิงซึ่งตกอยู่ในห้วงทุกข์มานาน ได้เสด็จออกจากวังพร้อมนางกำนัล ไปเที่ยวพักผ่อนหย่อนใจที่ชานเมือง แลเห็นเมฆขาวเลื่อนลอยบนท้องฟ้า ต้นไม้ใบหญ้าเขียวชอุ่ม ทิวทัศน์ธรรมชาติทำให้องค์หญิงผ่อนคลายความทุกข์ลงได้บ้าง นางเดินต่อไปยังทุ่งหญ้าเขียวขจีเบื้องหน้า ทอดพระเนตรเห็นกระดูกคนตายทิ้งกองอยู่ ทันใดนั้น พระทัยที่เพิ่งจะเบิกบานกลับห่อเหี่ยวลงทันที เข้าสู่ห้วงคิดคำนึงเกี่ยวกับการเกิดการตายของมนุษย์ องค์หญิงจึงเสด็จกลังวังอย่างไม่เบิกบานพระทัย
公主无法忘记在郊外所看到的一切，于是决定出家。她坚决地对丈夫说：“罗炎，我决定出家做比丘尼，请你不要阻拦我。”罗炎再一次用爱心打动她，然而公主 决心已定。为了表示自己的决心，她拒绝进食，带了第六天，已是奄奄一息了。罗炎不能眼看爱妻死去，只得答应公主出家。他命令宫女端来食物，亲自一匙一匙的 给公主喂下去。 องค์หญิงไม่สามารถลือเรื่องทุกอย่างที่ทรงเห็นจากชานเมืองได้ ดังนั้นจึงตั้งพระทัยแน่วแน่ว่าจะออกบวช ทรงตรัสกับพระสวามีอย่างเด็ดเดี่ยวว่า “ท่านกุมารายนะ ข้าพเจ้าตั้งใจจะบวชเป็นภิกษุณีแน่แล้ว ขอท่านอย่าได้คัดค้านอีก” กุมารายนะปลอบประโลมนางด้วยความรักอีกหมายจะให้นางกลับใจ แต่องค์หญิงได้ตัดสินพระทัยในครั้งนี้ พอถึงวันที่หกพระวรกายก็อิดโรยเหมือนจะสิ้นพระชนม์อยู่รอมร่อ กุมารายนะทนเห็นภรรยารักตายต่อหน้าต่อตาไม่ได้ จึงจำใจอนุญาตให้องค์หญิงออกบวช กุมารายนะให้นางกำนัลยกพระกระยาหารมา แล้วป้อนให้องค์หญิงเสวยทีละคำด้วยตัวท่านเอง
第二天早晨，公主便剃发出家，不久正式受戒做了比丘尼。但是她没有立即住进寺庙，只在家中修行，因为她想把罗什一起带着出家，让他成为一个大智大慧的佛学家。只是这件事她还难以启齿，因为她知道罗什是罗炎唯一的儿子，罗炎是多么的爱他的儿子啊。
วันรุ่งขึ้น องค์หญิงก็ปลงพระเกศาออกบรรพชา เมื่อถึงเวลาตามพุทธบัญญัติก็เข้าพิธีอุปสมบทเป็นภิกษุณีอย่างสมบูรณ์แบบ แต่ก็ยังพำนักอยู่ในวังไม่ได้พำนักที่วัดทันที เพราะองค์หญิงมีพระประสงค์จะพาพระโอรสกุมารชีพออกบวชด้วย เพื่อจะให้กุมารชีพกลายเป็นนักปราชญ์ทางพุทธศาสนาที่ยิ่งใหญ่ปราดเปรื่อง แต่นางไม่กล้าที่จะออกปากกับพระสวามี เพราะนางเข้าพระทัยดีว่าพระโอรสกุมารชีพเป็นหัวแก้วหัวแหวนเพียงหนึ่งเดียว ของท่านกุมารยนะ
罗什像是很懂母亲的心事，他告诉父亲，自己要跟着母亲出家。一向深明佛理的罗炎眼看着旗子出了家，现在儿子又要出家，感到这真是世事无常。他抚摩着儿子的头说：“你就随你母亲去吧。”罗什又对母亲说要随母亲出家，母亲笑着答应了。
กุมารชีพดูจะเข้าใจถึงหัวอกของพระมารดาจึงบอกกับบิดาว่า อยากจะออกบวชตามพระมารดา กุมารายนะเป็นคนเข้าใจพุทธธรรมอย่างลึกซึ้งมาตลอด ภรรยาได้ออกบวชแล้วยามนี้ลูกชายสุดที่รักเพียงคนเดียวก็จะตามเสด็จออกบวช ด้วย จึงรู้สึกถึงความไม่ยั่งยืนของสรรพสิ่งที่เป็นอนิจจัง กุมารายนะลูบประโลมศีรษะพระโอรสอย่างรักใคร่เอ็นดูแล้วพูดว่า “เจ้าจงตามพระมารดาไปเถิด” กุมารชีพหันมาบอกกับพระมารดาว่าจะตามเสด็จออกบวชด้วย พระมารดาทรงตอบรับด้วยใบหน้ายิ้มแย้ม
七岁的鸠摩罗什随着母亲开始了很艰难的佛学生涯。他们在一座寺庙里住了下来，罗什拜当时著名的小乘学者佛图舌弥为师，修习《阿毗昙经》。佛图舌弥看罗什 相貌聪明，便先教他十首偈子。想不到师傅刚念完，罗什就一字不差的背了出来。师傅又念了十首，罗什又一口气背了出来。罗什惊人的记忆力使佛图舌弥愣住了。
กุมาร ชีพมีอายุเพียง 7 ปีก็เริ่มตามเสด็จพระมารดาใช้ชีวิตบนเส้นทางการศึกษาพุทธธรรมอย่างยากลำเค็ญ สองแม่ลูกเข้าพำนักในวัดแห่งหนึ่ง กุมารชีพได้คารวะท่านพุทธสิงหะแห่งนิกายหินยานผู้มีชื่อเสียง เริ่มต้นศึกษาอภิธรรมสูตร ท่านอาจารย์พุทธสิงหะเห็นกุมารชีพมีหน้าตาเฉลียวฉลาดก็สอนบทสวดสิบบทก่อน ทันทีที่ท่านอาจารย์สอนจบกุมารชีพก็ท่องออกมารวดเดียวจบ ความทรงจำที่ดีเลิศอัศจรรย์ของกุมารชีพ ทำให้อาจารย์พุทธสิงหะตกตะลึงนิ่งไป
从第二天起罗什每天熟读背诵一千偈。每一首偈三十二个字，一千偈就是三万二千字。他不但记忆力惊人，理解力也强，对师父所讲的义理能透彻地理解；就是最 难理解的经文，也能明白一些。师父很喜欢他，尽可能地传授。据说，在短短的一年中，罗什念过的偈子就有三十万首，经文也有十卷。有人作过统计，他幼年熟 读、背诵的佛经，竟有四百多万字。 นับจากนั้น กุมารชีพก็ท่องอ่านบทสวดทุกวัน วันละพันบท แต่ละบทมีอักษร 32 ตัว พันบทก็เท่ากับ 32,000 ตัวอักษร ท่านไม่เพียงมีความทรงจำดีเลิศอย่างน่าตกใจ ยังมีความเข้าใจอย่างถ่องแท้ถึงเหตุผลที่อาจารย์ได้อธิบายเป็นอย่างดี แม้คัมภีร์บางบทยากจะเข้าใจ ท่านก็ยังพอเข้าใจได้บ้าง อาจารย์ให้ความรักและเอ็นดูแก่กุมารชีพมาก พยายามถ่ายทอดคำสอนให้มากที่สุด กล่าวคือในช่วงเวลาสั้นๆ เพียง 1 ปี บทสวดที่กุมารชีพท่องได้ทั้งหมดมี 3 แสนบท คัมภีร์อีก 10 เล่ม มีผู้เคยคำนวณว่าเฉพาะพุทธธรรมที่กุมารชีพได้ศึกษาครั้งเยาว์วัย ที่มีความเข้าใจอย่างละเอียดและสามารถท่องขึ้นใจได้นั้นมีอยู่ประมาณ 4 ล้านตัวอักษร
公主母子出家的消息传开后，龟兹国的信徒们为了表示对公主母子的尊敬，源源不断地为他们送来供养。公主感到不安。她想作为出家人，不能接受过分尊敬而得到太多的东西；可要阻止人们这样做，又显然是不可能的，怎么办？ข่าว การออกบวชขององค์หญิงแม่ลูกแพร่กระจากออกไป พุทธศาสนิกชนชาวกุฉาต่างแสดงความภักดีต่อองค์หญิงแม่ลูก โดยส่งข้าวปลาอาหารไปให้อย่างไม่ขาดสาย พระนางรู้สึกไม่สบายพระทัยเพราะผู้ออกบวชต้องไม่รับสิ่งของมีค่าหรือรับการ ยกย่องเป็นพิเศษ จะห้ามปรามชาวเมืองก็คงไม่ได้ จะต้องทำอย่างไรดีเล่า
令公主想不到的是，罗什竟引用佛经上的话，把公主的担忧说了出来，公主惊喜交加。她对罗什说：“国人送来供养，是因为我是王妹，你是王甥。看来我们只有离开龟兹国，撇弃这养尊处优的生活。” สิ่งที่คาดไม่ถึงก็มาถีง กุมารชีพสามารถนำเอาความหมายของพระคัมภีร์มาใช้พูดตรงกับความรู้สึกในใจของ องค์หญิง องค์หญิงทั้งตกตะลึงและยินดี จึงตรัสกับกุมารชีพว่า “ผู้คนในเขตแคว้นที่ส่งข้าวของมาให้ เพราะแม่เป็นพระขนิษฐา ลูกเป็นพระราชนัดดา ฉะนั้นพวกเราจำต้องไปจากแคว้นกุฉา ละทิ้งชีวิตที่ตั้งอยู่บนความสมบูรณ์พูนสุข”
公主听说罽宾国（今克什米尔一带）有一位大德名叫盘头达多，为了过真正的出家生活，也为了让罗什经受风雨的锻炼，就带着罗什离开龟兹，远赴罽宾国那年，罗什九岁。องค์ หญิงได้ทราบว่าแคว้นกุภาน (ชื่อเดิมของกรุงคาบูล อัฟกานิสถาน คือแถบเมืองกัษมีระ ในปัจจุบัน) มีพระเถระผู้ทรงคุณธรรมท่านหนึ่งนามว่าพันโธเทวทัต ดังนั้นองค์หญิงผู้ทรงมีพระประสงค์จะใช้ชีวิตนักบวชอย่างแท้จริง และเพื่อให้กุมารชีพได้ฝึกรับมือกับความยากลำบาก จึงไปจากแคว้นกุฉาออกเดินทางไกลไปยังแคว้นกุภาน ในปีนั้นกุมารชีพมีอายุเพียง 9 ปี
母子一行不久就面临了穿越沙漠的艰难。浩瀚的沙漠，一望无际，唯有隐约可见的骆驼粪便和残缺不全的尸骸，表明曾经有人在这里被吞噬。和沙漠相比，人是那么渺小阿！公主默默地祈祷佛陀保佑他们母子一行顺利经过这片大沙漠。 ต่อมาไม่นาน สองแม่ลูกและผู้ติดตามก็ต้องเผชิญกับความทุรกันดารของทะเลทรายอันเวิ้ง ว้างกว้างใหญ่ ได้เห็นเพียงมูลอูฐและซากศพที่กะพร่องกะแพร่งไม่ครบส่วนอย่างเลือนราง เห็นได้ชัดว่าละแวกนี้เคยมีผู้คนถูกกลืนกิน เมื่อเทียบกับผืนทะเลทรายที่กว้างใหญ่แล้ว มนุษย์นี้ช่างเล็กเหมือนผงธุลีจริงหนอ องค์หญิงทรงอธิฐานขอพระพุทธคุณให้ช่วยคุ้มครองแม่ลูกและผู้ติดตามให้เดินทาง ผ่านทะเลทรายไปโดยสวัสดิภาพ
突然，乌云遮日，狂风卷起，黄沙铺天盖地向他们扑来。他们只得停止前进，背靠着骆驼躲避风沙。这时，气温也骤然下降，大家都冻得缩成一团，瑟瑟发抖。
ทันใดนั้น แสงอาทินย์ถูกบดบังด้วยเมฆคลุ้ม ลมพายุม้วนวนเป็นระลอก ฝุ่นทรายสีเหลืองโหมกระหน่ำพัดปกคลุมมาอย่างแรง ทำให้ต้องหยุดการเดินทาง หันหลังพิงกับตัวอูฐเพื่อหลบพายุทรายที่แรงจัด ซ้ำอุณหภูมิก็ลดลงอย่างฮวบฮาบ ทุกคนหนาวจนตัวแข็งซุกขดตัวอยู่ด้วยกันเพราะความหนาวเหน็บจนสั่นสะท้าน
ออกจาริกแสวงหาอาจารย์风沙过后，他们继续打起精神赶路。公主问罗什苦不苦，罗什说：“只要能求得佛法，再苦我也感到快乐！”公主欣慰的笑了。
หลังลมพายุผ่านพ้น จึงตั้งจิตแน่วแน่ออกเดินทางต่อไป องค์หญิงทรงถามกุมารชีพว่า ทุกข์ทรมานไหม กุมารชีพบอกว่า “ขอเพียงแสวงหาพุทธธรรมได้ จะทุกข์ยากกว่านี้ก็เป็นสุข องค์หญิงทรงแย้มสรวลอย่างปลาบปลื้มพระทัย
走出沙漠之后，由于上了新的考验。眼前的雪山崎岖陡峭，一不小心就会跌下万丈深渊，化作齑粉。一位随行者对公主说：“这里气候寒冷，四季冰封，风狂雪猛，你和公子千万要小心啊。”公主和罗什准备经受新的磨难。
เมื่อการเดินทางบนทะเลทรายได้ผ่านพ้นไปแล้ว ก็ต้องเผชิญการทดสอบครั้งใหม่เพราะเบื้องหน้าเป็นภูเขาหิมะที่มีเส้นทางสูง ชัยและขรุขระ หากขาดความระมัดระวังก็จะพลัดตกสู่ห้วงเหวลึกกลายเป็นผงธุลีทันที ผู้ติดตามคนหนึ่งกราบทูลองค์หญิงว่า “แถบนี้อากาศหนาวเย็น ตลอดปีปกคลุมด้วยหิมะ ลมพายุกระโชกแรง หิมะก็ตกหนักพระองค์และพระโอรสต้องทรงระมัดระวังเป็นพิเศษ” องค์หญิงแม่ลูกต้องเตรียมเผชิญความลำบากตรากตรำอย่างใหญ่หลวงอีกครั้ง
暴风雪来了，庞大的骆驼已经举步维艰，不能再负载公主母子了。公主和罗什走下骆驼，艰难地行走。狂风漫卷大雪，呼啸声一阵紧一阵，随行者感到非常紧张，一心求法的母子却毫无惧色，他们互相搀扶着，贴身山壁，迎着风雪前进。
ลมพายุแรงกล้าโฆมกระหน่ำมา อูฐซึ่งบรรทุกสัมภาระมากมายไม่สามารถทานรับน้ำหนักของสองแม่ลูกได้ เพราะทางขึ้นเขาสูงชันและคับแคบ ดังนัน สองแม่ลูกจึงต้องลงจากอูฐและเดินอย่างลำบากแสนเข็ญ หิมะปะปนกับพายุ พัดกระโชกคำรามมาเป็นระลอกผู้ติดตามต่างตื่นตระหนกและกังวล ส่วนสองแม่ลูกที่มีจิตใจแน่วแน่จะแสวงหาพระธรรมไม่มีท่าทีตื่นตระหนกแม้แต่ น้อย ช่วยกันประคับประคองแนบกายกันเดินชิดสันเขา ฟันฝ่าหิมะต่อไปเบื้องหน้า
历尽了千心万苦，终于来到了印度河前。渡过这条河，就是罽宾国了，罗什指着印度河，高兴地与母亲说话。公主慈祥地望着儿子，她觉得，经过这次长途跋涉，儿子变得更坚强了。而罗什也感到母亲的爱心给了她最大的勇气和力量。
ผ่านความลำบากยากเย็นไปแล้ว ในที่สุด เบื้องหน้าคือแม่น้ำสินธุ ผ่านแม่น้ำนี้ไปแล้วก็จะถึงแคว้นกุภาน กุมารชีพชี้ไปยังแม่น้ำพูดคุยกับพระมารดาอย่างเป็นสุข องค์หญิงมองดูพระโอรสด้วยความเมตตา นางรู้สึกว่าหลังผ่านการเดินทางอันแสนเข็ญบนเส้นทางไกลนี้ พระโอรสของนางมีความหนักแน่นเข้มแข็งกว่าเดิม ส่วนตัวของกุมารชีพเองรู้อยู่เต็มอกว่าทุกกสิ่งทุกอย่างที่ผ่านพ้นมาได้ เพราะความรักอันสูงค่าจากพระมารดาที่ทำให้มีความกล้าหาญและมีกำลังใจมากเป็น พิเศษ
罽宾国的盘头达多大师是国王的堂兄弟，他舍弃一切，出家修行，对与佛教的经、律、论三藏和佛理的九部都非常精通。他的渊博学识和高尚品德，不但使国内的人们对他无比敬仰；就连国外的人，也纷纷远道而来，拜他为师。
ท่านพันโธเทวทัต เป็นลูกพี่ลูกน้องกับกษัตริย์กุภาน ท่านละทิ้งทุกอย่างทางโลกออกบวชเพื่อบำเพ็ญธรรม ไม่ว่าจะเกี่ยวกับคัมภีร์ กฎวินัยของศาสนาพุทธรวมไปถึงพระไตรปิฎกและพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า เล่ม ท่านก็รู้แจ้งแตกฉาน มีความรู้ลึกซึ้งไพศาล และมีอุปนิสัยดีงามความประพฤติสูงส่ง ไม่เพียงแต่คนในแว่นแคว้นเท่านั้นที่ให้ความเคารพนบนอบ แม้คนต่างแว่นแคว้นที่ได้ยินกิตติศัพท์ต่างก็หลั่งไหลมาคารวะขอเป็นศิษย์ อย่างไม่ขาดสาย
公主母子一到罽宾国就立刻去拜见盘头达多。大师得知母子为求佛法，历尽辛苦，既感动，又惊讶，马上出来接见，向他们母子慰问，诚心诚意地欢迎他们到来。大师见罗什年纪虽小，却仪态端正，彬彬有礼，乌黑的眼睛闪着智慧的光芒，便心生欢喜，答应收罗什为弟子。
ทันทีที่สองแม่ลูกเสด็จถึงแคว้นกุภาน ก็รีบไปนมัสการพันโธเทวทัตเถระ พระเถระได้ทราบถึงความมุ่งมั่นขององค์หญิงแม่ลูกที่มุ่งใฝ่หาพระธรรม และได้ฟันฝ่าอุปสรรคมามากมาย ทั้งซาบซึ้งและอัศจรรยืใจ จึงรีบออกมาต้อนรับพร้อมโอภาปราศรัยเชื้อเชิญด้วยใจจริง พระเถระเห็นกุมารชีพแม้อายุยังน้อย แต่บุคลิกสง่างาม มีสัมมาคารวะ ดวงตาดำขำ เปล่งประกายบ่งบอกถึงอัจฉริยภาพ ในใจเกิดความชื่นชอบ และยินดีตอบรับกุมารชีพเป็นศิษย์
罗什恭恭敬敬地向盘头达多行拜师之礼。盘头达多用罗什学过的《阿毗昙经》考他，罗什的记忆力和理解力都让他暗暗称奇，他感到这位新收的弟子无疑是旷世奇才。
กุมารชีพก้มกราบทำพิธีไหว้ครูด้วยความเคารพ พระเถระทดสอบความรู้กุมารชีพด้วยอภิธรรมสูตรที่กุมารชีพเคยศึกษามา ความทรงจำและความเข้าใจของกุมารชีพทำให้พระเถระรู้สึกพิศวงเป็นอย่างมาก ศิษย์ใหม่คนนี้จะต้องเป็นเลิศในปฐพีแน่
盘头达多向罗什传授《中阿含经》。此经相传为佛租释迦牟尼入灭后最初结集的四部经藏之一。这四部经依文字长短和内容特点，分别称《长阿含经》、《中阿含 经》、《杂阿含经》、《增一阿含经》。这天盘头达多在佛殿讲完经以后，便要大家熟读精思。第二天，罗什就背诵给老师听，又把所悟解的经文讲述了一遍。老师 为他的决定聪明而高兴，又授他《长阿含经》。
พัน โธเทวทัตเถระถ่ายทอดพระสูตรมัธยมาคมให้แก่กุมารชีพ เล่าสืบต่อกันมาว่าพระธรรมบทนี้เป็นหนึ่งในสีบทของพระไตรปิฎก ซึ่งถูกรวบรวมและสังคายนาขึ้นครั้งแรกหลังจากองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จ ปรินิพพาน พระไตรปิฎกทั้งสี่บทนี้แยกตามความสั้นยาว จุดเด่นของเนื้อหาสาระแบ่งออกเป็น 4 บท คือ ทีฆราคม มัธยมาคม สังยุกตาคม เอโกตตราคม อยู่มาวันหนึ่งหลังจากพระเถระแสดงธรรมที่พระวิหารเสร็จแล้ว ก็กำชับให้ศิษย์ทุกคนอ่านดูให้ละเอียด ตรึกตรองให้ดี พอวันรุ่งขึ้นกุมารชีพก็ท่องให้อาจารย์ฟัง และยังอธิบายถึงความเข้าใจในพระธรรมที่เพิ่งเรียนมา พระเถระเปลื้มใจในอัจฉริยภาพของกุมารชีพ พร้อมถ่ายทอดพระสูตรทีฆราคมให้อีกบทหนึ่งด้วย
罗什学习非常刻苦，他在众弟子中年龄最小，去聪明过人，常常提出问题与师兄讨论，直到彻底明白为止。盘头达多非常喜欢罗什，他认为罗什神奇俊秀，是佛教的瑰宝。罗什的名字很快传播开来，连国王也知道了。
กุมาร ชีพศึกษาอย่างมานะบากบั่น ท่านเป็นคนอายุน้อยที่สุดในจำนวนศิษย์ทั้งหมดแต่ฉลาดปราดเปรื่องกว่าคนอื่น มักจะหยิบยกปัญหามาวิเคราะห์แลกเปลี่ยนกันศิษย์พี่เป็นประจำ จนกระทั่งเข้าใจแจ่มแจ้งจึงจะยุติ พระเถระชมชอบกุมารชีพเป็นพิเศษ และถือว่าความอัศจรรย์และสติปัญญาอันดีงามของกุมารชีพ เป็นอัญมณีอันล้ำค่าของพุทธศาสนาชื่อเสียงของกุมารชีพแพร่ออกไปอย่างกว้าง ขวางรวดเร็ว แม้แต่กษัตริย์ของกุภานก็ทรงทราบเรื่องนี้เป็นอย่างดี
一次，国王和盘头达多又谈到罗什。正好有几位外道论师途经?宾国，在与国王的言谈中，颇有对佛教不敬之意。国王正想找人难一难这些外道论师，盘头达多就提议让弟子中辩才最好的罗什与他们辩论。盘头达多对罗什的才华成竹在胸，请国王颁令。 อยู่มาวันหนึ่ง ขณะที่กษัตริย์กุภานทรงสนทนากับพันโธเทวทัตเถระ ก็ได้พูดถึงกุมารชีพ พอดีช่วงนั้นมีนักบวชต่างศาสนาหลายท่านเดินทางผ่านมายังแคว้นกุภาน ระหว่างที่บรรดานักบวชสนทนาธรรมกับพระองค์อยู่นั้น ก็มีท่าทีกิริยาไม่ค่อยเคารพต่อพุทธศาสนา พระองค์กำลังเสาะหาผู้สันทัดมากำราบนักบวชเหล่านี้อยู่ พระเถระจึงเสนอให้กุมารชีพผู้มีฝีปากในการโต้คารมเปิดอภิปรายกับนำบวชเหล่า นั้น พระเถระเชื่อมั่นในอัจฉริยภาพและความสง่างามของกุมารชีพ จึงกราบบังคมทูลขอให้พระองค์ทรงมีรับสั่งนัดเปิดอภิปราย
外道论师们和罗什等几位法师都被请进了宫。国王对外道论师说：“我们有位法师要向你们请教。”几位外道论师笑到：“那好，如能辩赢我们，我们就情愿皈依 佛门。”国王笑了笑，没有回答。外道论师又问：“请问国王，想要跟我们辩论的法师是那位？”国王指了身边的鸠摩罗什道：“就是这位法师。”“原来是位乳臭 未干的孩子呀！”外道论师放肆地笑了起来。
นัก บวชฝีปากกล้าต่างศาสนาเหล่านั้น พร้อมทั้งกุมารชีพและธรรมาจารย์อีกหลายรูปได้รับนิมนต์เข้าไปในพระราชวัง พระองค์ทรงมีปฏิสันถารกับนำบวชเหล่านั้นว่า “ข้าพเจ้ามีพระสงฆ์รูปหนึ่งต้องการคำชี้แนะจากทุกท่าน”นักบวชหัวเราะและบอก ว่า “ก็ดีสิหากสามารถอภิปรายชนะพวกเรา พวกเราก็จะยอมนับถือศาสนาพุทธทั้งกายและใจ” พระองค์ทรงแย้มสรวลไม่ตรัสอะไร นักบวชทูลถามอีกว่า “ผู้ใดที่จะมาอภิปรายกับพวกเรา” พระองค์ทรงชี้มายังกุมารชีพซึ่งยืนยิ้มอยู่ข้างพระวรกาย และว่า “ก็คือสามเณรรูปนี้ เป็นเด็กทารกซึ่งยังไม่สิ้นกลิ่นน้ำนมนี่เอง” นักบวชทั้งหลายต่างหัวเราะเย้ยหยันอย่างกำเริบเสิบสาน
辩论会开始了，国王亲自主持。外道中一个较为年长的提了两个问题，罗什不慌不忙，语气清楚，有条有理地加以回答。聪明的罗什也提出几个问题，请对方回 答。刚才还目空一切的外道论师们见罗什讲得字字珠玑，头头是道，竟面面相觑，一时间张口结舌。罗什又指出了他们的肤浅无知。几位外道论师心悦诚服地皈依了 佛门。
การ อภิปรายเริ่มขึ้นโดยกษัตริย์กุภานทรงเป็นผู้เปิดอภิปรายด้วยพระองค์เอง ในหมู่นักบวชเหล่านี้มีท่านหนึ่งอายุค่อนข้ามาก ยกคำถามขึ้นมาถาม 2 เรื่อง กุมารชีพไม่ประหวั่นลนลานแต่อย่างไร กลับค่อยๆตอบอย่างชัดถ้อยชัดคำและอธิบายอย่างแจ่มแจ้ง กุมารชีพผู้เฉลียวฉลาดถามคำถามกลับอีกหลายข้อเพื่อให้ฝ่ายตรงข้ามตอบบ้าง นักบวชฝีปากกล้าเหล่านั้นเมื่อฟังกุมารชีพตอบโต้ทุกอย่างด้วยเหตุผลและสติ ปัญญา ก็คลายความเย่อหยิ่งอวดดีก่อนหน้านี้ ต่างจ้องมองซึ่งกันและกันอย่างอับจนถ้อยคำ กุมารชีพชี้ถึงความเข้าใจของท่านเหล่านั้นว่ายังตื้นเขิน จนท่านเหล่านั้นต้องยอมเข้าสู่ร่มกาสาวพัสตร์ น้อมรับพุทธศาสนาด้วยความสมัครใจ
罽宾国王亲眼看到了罗什的精彩辩论，很是佩服，觉得罗什为罽宾国争了光。他不顾罗什母子的反对，给予他们最好的供养，并派五名僧人和五名小沙弥为他们服务。耆婆推辞不了只得暂时接受下来。在罽宾国住了两年，罗什的学业有了很大的进步，他的名字在邻近的各国传扬开去。
กษัตริย์กุภาน ทอดพระเนตรเห็นการอภิปรายที่เปี่ยมสีสันของกุมารชีพแล้วทรงให้ความเคารพ นับถืออย่างมาก พระองค์ทรงปลาบปลื้มที่กุมารชีพนำชื่อเสียงมาสู่แว่นแคว้น จึงไม่คำนึว่าองค์หญิงแม่ลูกจะปฏิเสธหรือไม่ ทรงจัดให้มีการอุปถัมภ์รับรองอย่างดีเลิศพร้อมรับสั่งให้พระสงฆ์ 5 รูป และสามเณรอีก 5 รูปมาคอยปรนนิบัติ องค์หญิงไม่สามารถปฏิเสธได้จึงต้องยอบรับข้อเสนอนี้ สองแม่ลูกได้พักอาศัยอยู่เมืองกุภานเป็นเวลา 2 ปี และการศึกษาของกุมารชีพก็รุดหน้าเป็นอย่างมาก ชื่อเสียงของกุมารชีพเลื่องลือออกไปยังแว่นแคว้นใกล้เคียง
耆婆感到盛名厚禄对罗什没有什么好处，拒绝了不少邻国对罗什的尊贵聘请。罗什对母亲所做的一切，充满信赖与敬意。一天母亲对罗什说：“你在此已经学有所 成，这里供养太好，再住下去已经不合适，不如返回龟兹国吧。”盘头达多也对罗什说：“我所有的知识都传给你了，你要深造，只得另请高人。”
องค์ หญิงฉีผอรู้ลึกว่าการมีชื่อเสียงโด่งดังได้รับการเอื้อเฟื้ออันบริบูรณ์เช่น นี้ ไม่เป็นผลดีต่อกุมารชีพแต่อย่างใด ทรงปฏิเสธการเชื้อเชิญอันทรงเกียรติของแว่นแคว้นข้างเคียงกุมารชีพเข้าใจถึง เหตุผลที่พระมารดาต้องทำเช่นนี้ จึงมีความเชื่อมั่นและเคารพพระมารดามากขึ้น วันหนึ่งองค์หญิงตรัสกับกุมารชีพว่า “เจ้าอยู่ที่นี่ก็ได้วิชาความรู้ระดับหนึ่งแล้ว ที่นี่ให้การปรนนิบัติดีเกินกว่าที่พวกเราควรได้รับ เรากลับแคว้นกุฉากันเถอะ” พันโธเทวทัตเถระ ก็บอกกับกุมารชีพว่า “วิชาความรู้ของอาตมาทั้งหมดก็ถ่ายทอดให้สิ้นแล้ว หากเจ้าจะศึกษาขั้นสูงต่อไปอีก จะต้องหาผู้มีปัญญาความสามารถสูงส่งคนใหม่”
จาก
http://www.gonghoog.com/main/index.php/2012-11-10-06-57-06
