 ปัจฉิมกถา ธรรมชาติแห่งพุทธะ
ปัจฉิมกถา ธรรมชาติแห่งพุทธะ เป็นอิสระแต่เริ่มต้น 
พุทธภาวะแห่งตรีกายซึ่งดำรงอยู่เองตามธรรมชาติ 
ในสรรพสัตว์แม้เล็กสุดเท่าแมลง 
ดำรงอยู่เสมอไม่แยกออกไปได้แม้มืดมัวด้วยอวิชา
ธรรมทาวรมากมายเท่าปริมาณแห่งสรรพสัตว์ผู้ฝึกได้ 
ใช้สอนเพื่อฝึกสรรพสัตว์ 
เขาหลงอยู่ในสัญญาวิปลาส 
ในมรรคที่จับฉวยมาผิด ( ผู้อยู่ในโลกธรรม ) 
มรรคที่ผิด ( พวกพาหิรลัทธิ ) 
มรรคที่ไม่ถูกตรง ( พวกเถรวาท ) 
และพวกถูกล่ามด้วยมรรค ( พวกตันตระชั้นต่ำ ) 
ที่จะเดินไปตามมรรคอันเยี่ยมช่างหาได้ยากนัก
ราวกับดอกอุทุมพร  
ถูกมัดด้วยความสุดโต่งขณะอยู่เหนือความโต่ง ( หลักธรรม ) 
โดยไม่ตระหนัก เปรียบเสมือนกับทรัพย์ของคนจน 
ซึ่งปรากฏอยู่ในบุคคลแล้ว ( การภาวนา ) 
ถูกทำลายด้วยการปรุงแต่ง ขณะที่ 
ทั้งแสดงออกมาเองและไม่ปรุงแต่ง( การกระทำ ) 
เป็นความโง่งมงายเพียงใดที่ไม่รู้ตามที่มันเป็น
คนมั่งมีและแข็งแรงถูกบุญเข้าครอบครอง 
ผู้ถูกอบรมด้วยการศึกษากลายเป็นคนแข็งกระด้างคล้ายผิวเนย 
นักภาวนาผู้อยู่ภายใต้อวิชชายืนหยัดในความกระด้าง 
คล้ายบีบน้ำมันจากทราย 
ใครจักได้รับมหามุทราแห่งภาวะธรรมชาติ 
คำสอนชั้นเลิศของพระสูตรและตันตระ 
คล้ายคู่แห่งอาทิตย์และจันทร์ 
ยังคงเหลืออยู่เพียงเศษเสี้ยว
คล้ายแสงแดงเรื่อจากก้อนเมฆในเวลาเย็นย่ำ 
ไฉนจึงผูกเสรีภาพไว้ด้วยท้องไส้เพียงเพื่อชีวิตนี้  
พำนักในอาศรมกลางขุนเขาไร้ผู้คน 
อาศัยอาหารพื้น ๆ เพื่อยังชีพ 
เพ่งมองหาโฉมหน้าดั้งเดิม เป้าหมายที่ยั่งยืน 
นี่มิใช่ธรรมเนียมของสายปฏิบัติหรือ  
ในยุคปัจจุบัน ความมุ่งหวังลาภคือเหตุแห่งความเสื่อม 
และความเพียรก็มิใช่เพื่อความจริงแท้ 
ใครเล่าจักต้องการและให้ความเทิดทูน
บทประพันธ์ของฉัน   
อาจเติมห้องด้วยบทประพันธ์เขียนหวัด ๆ 
ไม่ต้องการจากตนเองและไม่ทราบซึ้งโดยใครอื่น 
ไม่สามารถฝึกจิตใครแม้สักคน 
เหล่านี้ไม่ใช่สิ่งอื่นใดนอกจากกระดาษเปื้อนหมึก 
และแรงงานเหนื่อยยากจากนิ้วมือฉัน   
คำร้องยากปฏิเสธ 
จากบางคนอย่างยาวนาน 
ฉันทำสิ่งนี้จากอนุมาน
ขาดพลังแห่งบทประพันธ์ที่มั่นคงในความหมาย
อ่อนเชิงในการหยั่งรู้ความหมายแห่งถ้อยคำ 
กระทั่งประสบการณ์ในการหยั่งถึงความหมายแห่ง 
ถ้อยคำอันล้ำลึก 
บทประพันธ์นี้ 
จะเป็นอย่างอื่นเว้นเสียแต่ที่ตั้งแห่งการยิ้มการยิ้มเยาะของผู้รู้ 
และผู้บรรลุทั้งหลายได้ไหม  
ไม่ว่าอย่างไร บัวแรกบานงามตาดอกนี้ 
เปล่งประกายด้วยลีลาชั้นอริยะ 
และไม่พร่ามัวด้วยความตั้งใจชั่วร้าย 
อาจเป็นเครื่องประดับโสต 
นักภาวนาเปี่ยมพลังบันดาลใจเช่นฉัน 
ด้วยกุศลจากการประพันธ์งานชิ้นนี้ 
ร่วมกับคุณธรรมชั้นอสังขตะ สังขตะ แห่งสังสาระ นิพพาน และมรรค 
ขอให้คำสอนแห่งสายปฏิบัติจงขจรขจายไปทุกทิศทาง ขอให้สรรพสัตว์หยั่งรู้ผลแห่งมหามุทรา
 วิทยาธรแห่งมังคม ด้วยถ้อยคำเหล่านี้ " โปรดรจนาตำราที่ ละเอียดและลึกซึ้งเกี่ยวกับคำสอนที่จำเป็นที่ส่งเสริมและบ่งบอกขั้นตอนในการปฏิบัติ
 " แต่เพราะมีตำราอยู่มากมายแล้ว ทั้งที่ เป็นพื้นฐานและลึกซึ้งของบูรพาจารย์สายปฏิบัติต่าง ๆ จึงไม่จำเป็น ต้องรจนางานใด ๆ ขึ้นมาใหม่ 
อย่างไรก็ตาม ฉันได้รับข้อคิดจากอาจารย์ผู้เป็นที่พึ่ง และได้รับผลงานด้านมรรคมหามุทราหลายชิ้น เช่น
 หนึ่งการเกิดขึ้นแห่งสติสัมปชัญญะ ขับความมืดแห่ง อวิชชา เห็นมรดกแต่ดั้งเดิมโดยตรง และอื่น ๆ