การรักษาและป้องกันโรคนิ่วในไต

[Pattravadee]

การรักษา

 

โชคดีที่นิ่วส่วนใหญ่สามารถขับถ่ายได้เองโดยไม่ต้องผ่าตัด โดยการดื่มน้ำเป็นปริมาณมาก และรับประทานยาแก้ปวด เมื่อนิ่วขับออกมาให้นำนิ่วไปพบแพทย์

การรักษานิ่วด้วยยา

1.ยาที่ใช้รักษานิ่วที่เกิดจากเกลือแคลเซียม
•ยาขับปัสสาวะได้แก่ hydrochlorothiazide chlorothiazide ซึ่งสามารถลดการขับแคลเซียมแต่ต้องให้โปแตสเซียมเสริมด้วยเนื่องจากยาขับปัสสาวะ จะทำให้โปแตสเซียมในเลือดต่ำซึ่งส่งผลให้ citrate ต่ำเกิดนิ่วได้ง่าย
•Cellulose phosphate ยาตัวนี้จะจับกับแคลเซียมในลำไส้ใช้ในกรณีที่ปัสสาวะมีแคลเซียมสูงและเกิดนิ่วซ้ำ
•Potassium magnesium citrate จากรายงานสามารถลดการเกิดนิ่วได้ร้อยละ85ควรระวังยาที่เพิ่มโปแตสเซียมในเลือดและผู้ป่วยที่ไตวาย
2.ยาที่ใช้รักษานิ่วที่เกิดจาก oxalates
•ให้รับประทานอาหารที่มีวิตามิน B6 เช่นกล้วย ถั่ว แตงโม ถั่วเหลือง ธัญพืชหรือรับประทานวิตามิน B6
•Cholestyramine เป็นยาที่ใช้รักษาไขมันในเลือดสูงแต่สามารถนำมาใช้รักษานิ่วได้
3.ยาที่ใช้รักษานิ่วที่เกิดจากกรดยูริก
•เนื่องจากกรดยูริกจะตะกอนเป็นนิ่วในภาวะกรดดังนั้นต้องได้รับด่าง sodium bicarbonate แต่ควรระวังในผู้ป่วยที่มีความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ
•ยาที่ลดกรดยูริกได้แก่ allopurinol และยาที่ลดกรดยูริกในปัสสาวะได้แก่ Potassium citrate
4.ยาที่ใช้รักษานิ่ว Struvite Stones
•ยาปฏิชีวนะเพื่อฆ่าเชื้อแบคทีเรียต้องให้นาน 10-14 วัน
•Acetohydroxamic Acid ยานี้จะลดการเกิดนิ่วแม้ว่าในปัสสาวะยังมีเชื้อแบคทีเรีย
•Aluminum Hydroxide Gel เพื่อจับกับ phosphate ในลำไส้
5.ยาที่ใช้รักษา Cystine Stones
•sodium bicarbonate เพื่อเพิ่มความเป็นด่างให้แกปัสสาวะ
การรักษา

ข้อบ่งชี้ในการผ่าตัด

1.ก้อนนิ่วมีขนาดใหญ่เกินไปที่จะหลุดออกเอง
2.ก้อนนิ่วมีขนาดโตขึ้น
3.ก้อนนิ่วอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ
4.ก้อนนิ่วทำให้เกิดการติดเชื้อ


 



วิธีการผ่าตัด

1.Extracorporeal shock wave lithotripsy (ESWL) ใช้คลื่นเสียงความถี่สูงส่งพลังผ่านผิวหนังไปสู่ก้อนนิ่วทำให้ก้อนนิ่วแตกออกเป็นก้อนเล็กๆ สลายนิ่วโดยขนาดของนิ่วต้องไม่เกิน 2.5 ซม.ก้อนนิ่วอยู่เหนือท้องน้อยใช้ได้ดีกับนิ่วชนิดstruvite stones ใช้ไม่ได้ผลกับcystine stones อัตราความสำเร็จร้อยละ70-90หลังทำผู้ป่วยสามารถไปทำได้ได้ โรคแทรกซ้อนที่สำคัญคือเลือกออกทางเดินปัสสาวะผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงยา aspirin ก่อนทำ 2 สัปดาห์ ข้อห้ามทำคือ คนท้อง มีภาวะเลือดออกผิดปกติ อ้วนมาก มีการอุดทางเดินปัสสาวะ How extracorporeal shock wave lithotripsy is used to treat kidney stones
2.Ureteroscopy โดยการสวนส่องกล้องแล้วใช้ตะกร้าคล้องเอานิ่วในท่อไตออกโดยเฉพาะที่มีขนาดน้อยกว่า5 mmและอยู่ต่ำกว่ากระดูกสะโพก
3.Open nephrostomy ไม่ค่อยนิยมทำกันแล้ว
4.Percutaneous nephrolithotomy คือการเจาะเข้าไปยังกรวยไตและนำนิ่วออกมาในกรณีที่ใช้ESWLแล้วไม่ได้ผลหรือเป็นนิ่วชนิดcystine stonesหรือนิ่วขนาดใหญ่
การใช้คลื่นเสียงสลายนิ่ว
 
การเจาะเอานิ่วออกผ่านทางผิวหนัง
 
การส่องกล้องเพื่อเอานิ่วออก
   


 การป้องกัน

 

•อาหารป้องกันโรคนิ่ว
•ให้ดื่มน้ำมากกว่าวันละ 8 แก้วหรือให้ปัสสาวะออกมากกว่าวันละ 2.5ลิตร
•ให้ดื่มน้ำชา กาแฟ เบียร์หรือไวน์จะป้องกันการเกิดนิ่ว
•การดื่มน้ำมะนาววันละแก้วจะเพิ่มระดับ citrate ซึ่งป้องกันนิ่วที่เกิดจากเกลือแคลเซียม
•การรับประทานแอบเปิลและน้ำองุ่นและ น้ำcranberry juiceทุกวันจะทำให้เกิดนิ่วได้
•ควรหลีกเลี่ยงเครื่องดื่ม Cola เนื่องจากไปลด citrate
•ผู้ป่วยที่มีนิ่วเป็นชนิดแคลเซี่ยมควรลดอาหารเค็มเพราะเกลือโซเดียม เนื่องจากโซเดียมไปเพิ่มการขับแคลเซียมออกทางปัสสาวะ
•ผู้ป่วยที่มีนิ่วเป็นเกลือแคลเซียมควรจะรับประทานอาหารที่มีแคลเซียมอย่างพอเพียง เนื่องจากแคลเซียมในอาหารจะไปจับกับ oxalate ในอาหาร


 



•ผู้ที่มีนิ่วควรรับประทานอาหารที่มีใยมาก
•ให้ลดอาหารโปรตีนเนื่องจากอาหารโปรตีนจะเพิ่มการขับเกลือแคลเซียม ยูริก และoxalate ในปัสสาวะทำให้เกิดนิ่วได้ง่าย
•ผู้ที่เป็นนิ่วชนิดกรดยูริกควรลดอาหารที่ให้สาร purine สูงเช่นเครื่องใน สัตว์ปีก เบียร์ ถั่ว
•ให้ลดอาหารที่มี oxalate สูงเช่น ถั่ว, chocolate, strawberries, plums, cranberries, raspberries, Apples, asparagus, beer, beets, berries (various, e.g., cranberries, strawberries), black pepper, broccoli, cheese, chocolate, cocoa, coffee, cola drinks, collards, figs, grapes, ice cream, milk, oranges, parsley, peanut butter, pineapples, spinach, Swiss chard, rhubarb, tea, turnips, yogurt และ Ascorbic acid (vitamin C) ถ้ายังมี oxalateในปัสสาวะสูงก็ให้วิตามิน B6

[แก้วจ๋าหน้าร้อน]

  ขอบคุณครับผม